Program konferencji o uchodźcach
Termin „uchodźcy” stosowany jest wobec osób, które ze względu obawy o swoje zdrowie, życie czy bezpieczeństwo przebywają poza granicami kraju, z którego pochodzą. Opuszczenie terytorium może być spowodowane odmiennością religijną, polityczną, kulturalną, narodowościową lub rasową.
W dniu 24 kwietnia 2014 r. w Auli Karmazynowej Centrum Konferencyjnego Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie odbyła się ogólnopolska konferencja naukowa „Uchodźcy – nowe wyzwania dla bezpieczeństwa europejskiego na tle standardów praw człowieka”. Inicjatorami konferencji była Katedra Kryminologii i Polityki Kryminalnej Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, Forum Dialogu Publicznego oraz Fundacja im. Róży Luksemburg.
Celem konferencji było ukazanie współczesnych wyzwań stojących przed polityką oraz systemem instytucjonalno-prawnym Polski oraz Unii Europejskiej, związanych z problematyką uchodźców, w kontekście ochrony praw oraz godności człowieka, przeciwdziałania przestępczości oraz bezpieczeństwa publicznego.
Oficjalnego otwarcia konferencji dokonali gospodarze wydarzenia: Kierownik Katedry Kryminologii i Polityki Kryminalnej WPiA UWM – prof. dr hab. Wiesław Pływaczewski oraz Prezes Forum Dialogu Publicznego – Sylwia Garbart. Konferencja podzielona była cztery panele – trzy merytoryczne oraz jeden dyskusyjny. Referentami oraz panelistami w konferencji byli naukowcy oraz eksperci z Olsztyna, Szczytna, Białegostoku, Gdańska i Warszawy. W spotkaniu wzięli również udział przedstawiciele instytucji publicznych zajmujących się problematyką uchodźców – Joanna Majewska (Główny Specjalista Departamentu Postępowań Uchodźczych Urzędu do Spraw Cudzoziemców), Norbert Rafalik (Główny Specjalista Wydziału Realizacji Świadczeń Departamentu Pomocy Socjalnej Urzędu do Spraw Cudzoziemców) oraz Marcin Sośniak (Główny Specjalista Zespołu Prawa Administracyjnego i Gospodarczego Biura Rzecznika Praw Obywatelskich).
Pierwsza sesja plenarna „System prawno-instytucjonalny UE a problematyka uchodźców i migrantów” prowadzona była przez Prezes Forum Dialogu Publicznego – Sylwię Garbart. Pierwszy referat pt. „Obraz statystyczny napływu uchodźców do Unii Europejskiej w kontekście rozwoju Wspólnego Europejskiego Systemu Azylowego” wygłosiła dr Olga Łachacz (Katedra Prawa Międzynarodowego Publicznego WPiA UWM). Następnie mgr Agata Lewkowicz (Katedra Kryminologii i Polityki Kryminalnej WPiA UWM) scharakteryzowała „Przeciwdziałanie nielegalnej imigracji z perspektywy FRONTEX”. Podkreślić należy, iż współautorem referatu był dr Lech Grochowski (Katedra Bezpieczeństwa i Porządku Publicznego WPiA UWM).
Drugi panel merytoryczny zatytułowany został „Uchodźcy a polityka kryminalna Polski oraz Unii Europejskiej”. Moderatorem, a zarazem pierwszym prelegentem tej sesji był prof. dr hab. Wiesław Pływaczewski (Katedra Kryminologii i Polityki Kryminalnej WPiA UWM), który wygłosił referat „Uchodźca jako ofiara międzynarodowych gangów przemytniczych”. Następnie głos zabrała dr Monika Kotowska (Katedra Kryminologii i Polityki Kryminalnej WPiA UWM), która na podstawie studium przypadku zaprezentowała problematykę uchodźców z perspektywy przestępczości zorganizowanej. „Uchodźcy – kryminologiczna ocena zjawiska” to tytuł kolejnego wystąpienia, które należało do dr Piotra Chlebowicza (Katedra Kryminologii i Polityki Kryminalnej WPiA UWM). Ostatni referat w tym panelu „Uchodźcy i imigranci jako ofiary przestępstw z nienawiści” został zaprezentowany przez mgr Macieja Dudę (Katedra Kryminologii i Polityki Kryminalnej WPiA UWM).
Trzeci panel pod tytułem „Uchodźcy i migranci w Polsce i Europie – wybrane problemy” moderowany był przez Łukasza Plagę. Pierwszy referat w tej części wygłosiła mgr Natalia Michałowska (Katedra Prawa Rzymskiego i Porównawczego WPiA UWM), która omówiła „Ekonomiczne konsekwencje europejskiej polityki migracyjnej”. Zaznaczyć należy, iż współtwórcą referatu był mgr Szymon Buczyński (Katedra Kryminologii i Polityki Kryminalnej WPiA UWM). Następnie mgr Joanna Narodowska (Katedra Prawa Karnego Materialnego WPiA UWM) zilustrowała problematykę „Legalizacja pobytu w Polsce poprzez zawarcie fikcyjnego małżeństwa”. Kolejny referat pt. „Przekroczenie granicy przez osoby ubiegające się o nadanie statusu uchodźcy” przedstawiła dr Magdalena Perkowska (Wydział Prawa Uniwersytetu w Białymstoku). Ostatnią prelegentką była mgr Emilia Truskolaska (Wydział Prawa Uniwersytetu w Białymstoku) z tematem „Integracja społeczna jako jedno z narzędzi poszanowania praw imigrantów”.
Podsumowaniem konferencji był panel dyskusyjny prowadzony przez Grzegorza Ilnickiego. Podczas tego bloku toczyła się wielopłaszczyznowa wymiana poglądów z udziałem prelegentów oraz zaproszonych specjalistów: Joanny Majewskiej, Norberta Rafalika oraz Marcina Sośniaka, którzy analizowali problematykę uchodźców ze perspektywy instytucjonalnej i administracyjnej.
Podkreślić również należy, iż druga konferencja z tego cyklu odbędzie się na Uniwersytecie Gdańskim we wrześniu 2014 r., a wygłoszone podczas obu spotkań referaty opublikowane zostaną w formie monografii książkowej.
Klaudia Łuka