prof. dr hab. Stefan Smoczyński

Środowisko rolnicze - miejsce uprawy roślin użytkowych, poszczególne elementy - gleba, powietrze i woda, a dokładniej zgromadzone tam chemiczne substancje szkodliwe - decydują o bezpieczeństwie dla zdrowia ludzi i zwierząt - pozyskiwanych surowców i żywności.
Gleba - stwierdzono, ze produkcja przemysłowa, działalność komunalna wraz z rozwojem transportu powoduje, że do gleby przenika wiele szkodliwych związków. W glebie - bardzo często występują niedobory składników pokarmowych. W skrajnym przypadku zanieczyszczenie chemiczne gleb prowadzi do kurczenia się powierzchni obszarów uprawnych. Spalanie węgla, szczególnie niskokalorycznego. Gnojowica, ścieki z hodowli wielkostadnej, ścieki komunalne, odpady stosowane do wapnowania gleb powodują, że do gleby przenikają miedzy innymi takie pierwiastki jak: rtęć, kadm, ołów, miedz, cynk, mangan, wanad. W glebie występują również szkodliwe związki organiczne - wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne, chlorowane węglowodory, polichlorowane bifenyle, dioksyny, furany i wiele innych. Cechą charakterystyczną skażenia gleb jest powolny tok przemian obcych związków chemicznych. Trwałość szkodliwych związków w glebie uwarunkowana jest od wielu czynników, miedzy innymi od właściwości sorpcyjnych, od klimatu a także od obecności i aktywności szeregu drobnoustrojów. Zgromadzone obce związki chemiczne w glebie naruszają niekorzystnie naturalną równowagę chemiczną, co w konsekwencji prowadzi do przenikania tych związków do roślin.
Lokalizacja upraw roślin użytkowych, w tym jęczmienia browarnego uwzględniać powinna odpowiednie rozeznanie co do jakości gleb, poziomu zanieczyszczeń - ewentualnego wpływy przemysłu, transportu itp. czynników.
Powietrze - w zależności od wielu czynników, a przede wszystkich od obecności źródeł emitujących szkodliwe związki chemiczne może wpływać na jakość produkcji roślinnej. Wydzielane do powietrza szkodliwe związki chemiczne opadają na powierzchnię ziemi - zanieczyszczając glebę lub mogą być absorbowane przez naziemne części roślin tworząc w nich szkodliwe zanieczyszczenia.
Wiele spośród chemicznych zanieczyszczeń powietrza wywiera toksyczne działanie na rośliny uprawne. Należy tu wymienić związki azotu (azotany peroksyacylowe), tlenki azotu, dwutlenek siarki, związki węgla, węglowodory - etylen, oraz związki niklu, boru, manganu, ołowiu, rtęci, kadmu, fluoru, i wiele innych.
Spośród roślin wrażliwych na zanieczyszczenia chemiczne obecne w powietrzu wymienia się - jęczmień, pszenicę, kukurydzę i wiele innych. Wrażliwość roślin na chemiczne zanieczyszczenia powietrza różnymi związkami chemicznymi jest zróżnicowana i między innymi zależy od: uwarunkowań genetycznych, stanu fizjologicznego rośliny, a także jakości siedliska.
Jednym z groźniejszych zanieczyszczeń powietrza jest dwutlenek siarki, który nadal występuje w znaczącym stężeniu w warunkach polskich. Dwutlenek siarki obok wielu oddziałowywań - hamuje proces akumulacji wody w tkankach zielonych (listkach), zakłóca poziom zawartości chlorofilu a także związków azotowych, węglowodanów oraz niektórych substancji wzrostowych. Dwutlenek siarki działa inaktywująco na hormony roślinne naruszając równowagę fizjologiczną a także wywołując zmiany w metabolizmie białek i końcowej zawartości niektórych aminokwasów, co dotyczyło jęczmienia i koniczyny. Należy podkreślić, że występujące nadal w powietrzu szkodliwe zanieczyszczenia chemicznymi związkami powodują bezpośrednio lub pośrednio ogromne zagrożenie. Ich następstwem są zakłócenia w rozwoju roślin i w konsekwencji obniżenie jakości zdrowotnej i żywieniowej produktów roślinnych w tym jęczmienia. Wody - jak wykazują wyniki badań, dostępne w środowisku zasoby narażone są również na zanieczyszczenie szkodliwymi związkami chemicznymi. Pośrednio może oddziałowywać to na jakość uprawianych roślin użytkowych. W mniejszym zakresie dotyczy to zbóż, w tym jęczmienia browarnego.

Strony WWW projektu Eurequa zostały przygotowane przez Annę Bieńkowską i Roberta d'Aystetten