Dr hab. Anna Spodniewska zmarła we wrześniu 2021 roku

Anna Spodniewska z domu Romaniuk, urodziła się 11 marca 1966 r. Z Kortowem i Olsztynem związane było Jej całe życie, W Kortowie chodziła do przedszkola Żaczek, w Olsztynie ukończyła szkołę podstawową, Liceum Ogólnokształcące i studia weterynaryjne w Akademii Rolniczo- Technicznej (1991). Po studiach, podjęła pracę na stanowisku asystenta- stażysty w Zakładzie Toksykologii Weterynaryjnej i Środowiskowej, a od grudnia 1991 r. awansowała na stanowisko asystenta.

Zainteresowania badawcze w pierwszym okresie pracy w Zakładzie Toksykologii obejmowały interakcje metali ciężkich (kadmu i ołowiu) ze związkami fosforoorganicznymi (foschlor, tenitrifon i alfametryna). Z tego zakresu pod kierunkiem prof. dr hab. Arkadiusza Zasadowskiego została wykonana praca doktorska pt. „Wpływ różnych dawek selenu na toksykodynamikę wybranych związków fosforoorganicznych u szczurów” której obrona nastąpiła w 1999 r. W późniejszym okresie pracy w Zakładzie Toksykologii, zainteresowania badawcze dr Anny Spodniewskiej zostały ukierunkowane na stres oksydacyjny i rolę jaką odgrywa on w przypadku narażenia zwierząt na różne ksenobiotyki. Tematyka tych badań obejmowała współdziałanie powszechnie dostępnych w medycynie ludzkiej i weterynaryjnej leków oraz ich wpływ na wybrane elementy bariery antyoksydacyjnej, w tym witamin A, E i C. Z tego zakresu została wykonana praca habilitacyjna pt. „Wpływ wybranych insektycydów fosforoorganicznych i leków na zawartość witamin antyoksydacyjnych w wątrobie szczura”. Stopień naukowy doktora habilitowanego w zakresie toksykologii, w oparciu o dorobek naukowy i pracę habilitacyjną uzyskała w 2016 r.

Po habilitacji, zainteresowania badawcze A. Spodniewskiej obejmowały zagadnienia związane ze skażeniem środowiska naturalnego w ramach, których określała stopień skażenia zwierząt i produktów pochodzenia zwierzęcego w północno-wschodniej Polsce pestycydami chloroorganicznymi (DDT, DDD, DDE i HCH) oraz metalami ciężkimi (Pb, Hg, Cu i Zn). W badaniach wykorzystywała zwierzęta wolnożyjące (sarny, dziki, bobry, ryby i pszczoły) oraz zwierzęta hodowlane (bydło, gęsi, indyki i kurczaki). Badała też pozostałości tych ksenobiotyków w produktach pszczelich takich jak miód, pierzga i pyłek. Wykazała, że zarówno w organizmie badanych zwierząt jak i produktach pochodzących od pszczół występują wspomniane ksenobiotyki. Były one niższe niż dopuszczalne w Polsce i Unii Europejskiej.

Poza badaniami naukowymi prowadziła ćwiczenia z toksykologii weterynaryjnej oraz wykłady z ochrony radiologicznej i ochrony środowiska. Od 2017 r. była kierownikiem przedmiotu toksykologia i ochron radiologiczna w Zakładzie Toksykologii Weterynaryjnej i Środowiskowej na macierzystym Wydziale. Prowadziła też wkłady nt. zatruć bydła w ramach Podyplomowego Studium Specjalistycznego Chorób Bydła, a także wykłady i ćwiczenia z farmakologii dla studentów kierunku Pielęgniarstwo na wydziale Biologii oraz ćwiczenia z Ochrony Środowiska i Środowiskowe zagrożenie zdrowia zwierząt dla studentów V roku Wydziału Biologii na kierunku Biotechnologia. Była też autorem lub współautorem kilku przewodników do ćwiczeń z toksykologii i skryptu „Toksykologia weterynaryjna – wybrane zagadnienia” dla studentów weterynarii, pełniła też funkcję opiekuna grupy studenckiej,

Dorobek naukowy A. Spodniewskiej składał się z ponad 100 pozycji naukowych, w tym 55 artykułów opublikowanych w wysoko punktowanych czasopismach krajowych i zagranicznych o łącznej liczbie 1260 punków wg IF oraz kilkadziesiąt doniesień na zjazdy i konferencje naukowe. Była też wykonawcą 3 złożonych i pozytywnie ocenionych projektów badawczych (Badanie współoddziaływania dimetafosu i pyrantelu na układ antyoksydacyjny oraz sekrecję steroidów u zwierząt doświadczalnych; Interakcje między chloropiryfosem i enrofloksacyną oraz ich wpływ na wybrane parametry stresu oksydacyjnego u szczurów; oraz Wpływ chloropiryfosu i enrofloksacyny podawanych samodzielnie i w kombinacji na wybrane parametry stresu oksydacyjnego u szczurów).

Dr hab. Anna Spodniewska odbyła kilka szkoleń z zakresu metodyki badań toksykologicznych m.in. w Pracowni Spekrofotometrii Absorpcyjnej w Centralnym Laboratorium Usługowo Badawczym w Olsztynie i Zakładzie Toksykologii Weterynaryjnej Instytutu Weterynarii w Puławach. Brała też udział w wielu konferencjach toksykologicznych w kraju i zagranicą m.in. w Białowieży, Olsztynie, Krakowie, Gdańsku-Sobieszewie, Warchałach i Pradze na których prezentowała referaty nt. farmakologicznych i toksykologicznych aspektów działania ksenobiotyków, problemów współczesnej toksykologii, farmakologicznych i toksykologicznych aspektów stosowania substancji antropogennych, nowych trendów w farmakologii i toksykologii weterynaryjnej oraz nielegalnego rynku produktów leczniczych i suplementów diety w Polsce.

Poza działalnością badawczą i dydaktyczną, pełniła wiele funkcji społecznych m.in. była przewodniczącą Oddziału ZNP na macierzystym Wydziale i przez wiele lat aktywnie uczestniczyła w rekrutacji na studia weterynaryjne. Należała do Polskiego Towarzystwa Toksykologicznego i Polskiego Towarzystwa Nauk Weterynaryjnych. Organizowała w Olsztynie Krajowy Zjazd Polskiego Towarzystwa Toksykologicznego. Za organizację którego została wyróżnione przez Zarząd Główny.

Za działalność społeczną i aktywność naukową wyróżniana wieloma nagrodami. M.in. otrzymała nagrodę zespołową II stopnia Rektora UWM za osiągnięcia w działalności organizacyjnej, nagrodę Rektora za działalność naukową i badawczą oraz nagrodę zespołową Polskiego Towarzystwa Nauk Weterynaryjnych za rok 2004 za współautorstwo prac opublikowanych w Medycynie Weterynaryjnej nt. pozostałości HCH i DDT u pszczół, czerwiu i miodzie w woj. warmińsko-mazurskim.

Należy podkreślić, że dr hab. Anna Spodniewska była członkiem „Artystycznej Rezerwy Twórczej ART” kierowanej przez prof. Antoniego Jarczyka. Stąd jej udział w wernisażach na uczelni. Jej prace wykonane techniką decoupage na szkle, wydmuszkach dużych jaj drobiu lub jaj plastikowych, postarzanie szkatułek, robienie pajacyków i skandynawskich gnomów były zawsze wysoko oceniane przez zwiedzających wystawę. Ponadto pasjonowała ją literatura szczególnie piękna, lubiła podróże krajowe i zagraniczne, kolekcjonowała stare wyroby z metalu, szkła i porcelany. Miała dobre serce dla zwierząt, szczególnie kotów, które przygarniała do swojego domu. Uchodziła za liczącego się toksykologa i badacza, dlatego powierzano Jej recenzowanie wielu artykułów do zagranicznych i krajowych czasopism, m.in. do Acta Veterinaria, Bullettin of the Environmental Contamination and Toxicology, Ecotoxicology and Environmental Safety, Environmental Pollution, Journal of Veterinary Resarch, Neuroendocrinology Letters, Veterinarni Medicina.

Dr hab. Anna Spodniewska mimo krótkiego okresu pracy na macierzystej Uczelni, którą ukończyła, wniosła w nią wiele znaczącego dorobku, była cenionym dydaktykiem, badaczem i społecznikiem. Zmarła 27 września 2021 r. po ciężkiej chorobie. Pochowana na cmentarzu komunalnym przy ul. Poprzecznej w Olsztynie.

Prof. dr hab. Konstanty Romaniuk

Komentarze nie są dozwolone.