19 lutego kolejny raz obchodziliśmy Dzień Nauki Polskiej. To nowe święto ustanowione w 2020 roku, ale ważne, bo o pracy naukowców w naszym kraju warto przypominać. Naszym rozmówcą był Pan profesor Jerzy Przyborowski, rektor Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie.
- Jak Pan ideę tego święta rozumie? Dlaczego to jest tak istotne by o naukowcach przypominać?
- Ja może nawiążę do tego, o czym Pan powiedział na początku, czyli warto jest przekazywać informacje, co naukowcy robią, jaki dostarczają wkład do rozwoju, szeroko rozumianego rozwoju nie tylko gospodarczego, ale też społecznego. Natomiast, co jest bardzo istotne i ostatnio myślę bardzo, bardzo na czasie, to budowanie czy podtrzymywanie autorytetu nauki, autorytetu naukowców, autorytetu ekspertów, bo okazuje się, że w wielu sferach naszego życia każdy może być ekspertem. Pytanie tylko, jakie są podstawy do tego, żeby być tym ekspertem i to nauka i wyniki badań naukowych to absolutnie podstawa. Tak jak w uniwersytecie powinien funkcjonować i być chyba taką domeną nr 1 światopogląd naukowy, tak i przy wypowiadaniu opinii, które mogą mieć znaczenie dla funkcjonowania ludzi, dla funkcjonowania społeczeństwa, funkcjonowania gospodarek podstawą powinna być nauka i osiągnięcia naukowe oraz badania naukowe.
- To święto ma nam przypominać dorobek polskich naukowców, ale też pewnie jest to pretekst do dyskusji nad nauką dziś, w 2022 roku. Czego Pan jako naukowiec życzyłby sobie dla całego naukowego środowiska, także dla naszej uczelni?
- Przede wszystkim takiego świadomego podejmowania wyzwań zawsze w kontekście rozwoju. A to jest istotne. Zawsze musimy mieć gdzieś na pierwszym planie cele, te główne cele, dla których prowadzi się badania naukowe i człowieka w tym miejscu, bo to jest istotne, bo przecież nie zajmujemy się nauką tylko i wyłącznie dla nauki, tylko spełniamy jakieś cele, podejmujemy jakieś wyzwania, które wynikają z oglądu sytuacji. Na pewno też z takiej czystej ciekawości, bo na pewno u każdego naukowca ta cecha musi być wykształcona – ta ciekawość, która wiąże się też z pasją, prowadzi to często do bardzo dobrych efektów.
- Patronem tygodnia jest Mikołaj Kopernik, bliski nam naukowiec, bo związany także z Olsztynem. W przyszłym roku zresztą przypada okrągła rocznica urodzin, w którą także uczelnia będzie zaangażowana. Mikołaj Kopernik był postacią przełomowego odkrycia, które zainspirowało kolejnych wielkich naukowców, a ci współcześni naukowcy mają jeszcze do osiągnięcia coś tak wielkiego?
- Z całą pewnością jest jeszcze bardzo, bardzo wiele do odkrycia. Gdyby naukowiec powiedział, że już wszystko, co można było odkryć jest odkryte, to myślę, że nie zasługiwałby na miano naukowca. Mikołaj Kopernik – postać, która nas może inspirować. Tutaj na Warmii szczególnie jest dla nas istotna, dlatego że nie wiem, czy jest to dość powszechna wiadomość, ale Mikołaj Kopernik spędził tutaj ponad 40 lat swojego życia i to życia, które przyniosło bardzo wiele dobrych efektów. Myślę nie tylko o De revolutionibus, czyli tym takim głównym dziele Mikołaja Kopernika, nie tylko o tym, że wstrzymał Słońce ruszył Ziemię, ale też przecież z zakresu ekonomii, z zakresu medycyny – stąd też jest patronem medycyny i to wszystko działo się u nas na Warmii. Jest wiele miejsc związanych z życiem i z działalnością Mikołaja Kopernika, nie tylko zamek Kapituły Warmińskiej w Olsztynie, nie tylko Frombork, gdzie został pochowany, ale też inne miejsca, gdzie podejmował decyzje, dokonywał różnych zmian – Traktat o wypieraniu dobrego pieniądza przez zły pieniądz. W każdym razie mamy z czego być dumni. W przyszłym roku przypada rocznica 550-lecia urodzin Mikołaja Kopernika. Planujemy bardzo dużo eventów w związku z tą rocznicą i już dzisiaj mogę powiedzieć, że w Olsztynie odbędą się trzy duże kongresy naukowe.
Pytał Pan, czy naukowcy jeszcze mają co robić – tak, będą właśnie o tym dyskutować w Olsztynie. Mogę zapowiedzieć jeden z nich, to jest część takiego pełzającego kongresu organizowanego wspólnie z Uniwersytetem Mikołaja Kopernika z Torunia, gdzie Mikołaj Kopernik się urodził, później z Uniwersytetem Jagiellońskim, gdzie studiował i na końcu Uniwersytet Warmińsko-Mazurski – Warmia, czyli Olsztyn, Lidzbark Warmiński i Frombork, gdzie pracował I gdzie osiągał sukcesy. Myślę, że warto jest podkreślać 40 lat życia na Warmii konkretnymi efektami. To coś, co powiedziałbym jest najważniejsze z życia Kopernika. Nie sam fakt urodzenia. Każdy z nas się urodził, tylko co w ciągu życia udało się zrobić, to jest istotne, co się po sobie zostawiło i to co chcielibyśmy pokazać tutaj u nas. Czyli to będzie taki kongres historyczny, ale oprócz tego w nawiązaniu do astronomii, może takiej bardzo nowoczesnej już astronomii, czyli nauki pokrewne. Chcielibyśmy gościć w Olsztynie tak zwaną rodzinę lofarowską? Pan profesor Andrzej Krankowski jest głównym szefem tego całego przedsięwzięcia i bezprecedensowe wydarzenie u nas, czyli światowy Kongres Lekarzy Polonijnych, którzy w związku z tym patronem swoim, jakim jest Mikołaj Kopernik i obchodami rocznicy urodzin zjeżdżają się do Olsztyna, gdzie będą rozmawiać o medycynie.
- Panie rektorze z okazji Dnia Nauki Polskiej, czego życzyłby Pan naukowcom z naszej uczelni?
- Życzyłbym, żeby ta ciekawość, która sprawia, że się jest naukowcem i pasja, która pozwala przezwyciężać wiele różnych problemów w związku z prowadzonymi badaniami naukowymi nigdy nie gasła. Chciałbym, żeby wręcz się wzmacniała i tego życzę, żeby się nie poddawali pomimo różnego rodzaju trudności w zdobywaniu środków na prowadzenie badań naukowych, bo to jest trudne. My jako zarządzający, władze uczelni wymagamy tego od naszych pracowników, ale ja myślę, że ich świadomość jest na tyle wysoka, że nie trzeba specjalnie tego wymagać. Oni po prostu z racji tej pasji i tej ciekawości po te środki sięgają. Też w związku z tym życzę skuteczności w pozyskiwaniu tych środków, no i przede wszystkim życzyłbym, żeby zawsze byli dumni z tego co osiągają i żeby każdego dnia z uśmiechem na ustach i z radością przychodzili do pracy do swoich laboratoriów.
A my z radością będziemy o tych wszystkich sukcesach opowiadać, oczywiście na naszej antenie. Naszym gościem był rektor Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie Pan profesor Jerzy Przyborowski, dziękuję za spotkanie.
Piotr Szauer Radio UWM-FM
