Szanowni Państwo,
zazwyczaj na tych dorocznych spotkaniach omawiamy osiągnięcia z ubiegłego roku. Tymczasem w marcu 2020 wybuchła pandemia, która uniemożliwiła właściwe funkcjonowanie Stowarzyszenia Absolwentów, jego klubów i powołanej przez Stowarzyszenie Fundacji im. M. Oczapowskiego. Z tego względu zrealizowaliśmy tylko część z zaplanowanych zadań. Np. tylko w roku 2020 nie można było zorganizować 19 zjazdów, a do września 2021 ani jednego. Wywołało to atmosferę smutku i niepewności. A przecież w ciągu roku powstaje tylko jeden słój w drzewie, dorodny okaz wyrasta dopiero po 100 latach. Nasze idee integrowania absolwentów, wzmacniania ich więzi z uczelnią oraz promowania osiągnięć obu stron również krzepły przez ponad 100 lat. Rocznica ta mobilizuje do przypomnienia osób, ich dokonań i zasług, gdyż – jak powiedział Marszałek Józef Piłsudski- Kto nie szanuje i nie ceni swojej przeszłości, ten nie jest godzien szacunku teraźniejszości, ani prawa do przyszłości.
Z tych względów, wykorzystując pandemię, przedstawiłem na łamach „5 plus X” fenomenalne przedsięwzięcia organizacji absolwenckich poprzedzających Stowarzyszenie Absolwentów oraz grupowe absolwentów. Dziś przypomnę je w telegraficznym skrócie.
Fenomen pierwszy – Kujawja.
Korzenie Naszego Stowarzyszenia sięgają niemieckiego Uniwersytetu w Lipsku, gdzie w 1872 r polscy studenci rolnictwa założyli Stowarzyszenie Naukowe „Unitas”z prezesem Andrzejem Piekarskim, które po 6 latach zostało zdelegalizowane. Odrodziło się w 1890, by w 1912 r zmienić nazwę na Akademickie Towarzystwo Rolnicze „Ceres”. Działało krótko, a wraz z wybuchem wojny zaczęło zanikać,. Majątki oraz archiwa „Unitasu” i „Ceresu” prezes dr Andrzej Piekarski przewiózł do Poznania, gdzie przekazał je tworzącej się Akademii Rolniczej, prababce Uniwersytetu.. Tam Jerzy Edgar Bayer, na podstawie tych archiwów opracował statut „Kujawji”. Nie niszczył dorobku poprzedników, lecz w korporacji wykorzystał to, co się sprawdziło. Później został prezesem Kujawji. Tak się zaczęła nasza historia.
Zadaniami statutowymi były: wychowanie patriotyczne, poczucie odpowiedzialności za losy kraju i uczelni, jej godność, honor kolegów i własny. Dalszym celem było organizowanie życia towarzyskiego, wspólnej braterskiej więzi, wpajanie kultury życia codziennego, rozwijanie intelektualne i fizyczne członków.
W 1924 roku w Cieszynie powstało koło filistrów, czyli absolwentów, którzy zobowiązani byli do duchowego i finansowego wspierania członków czynnych, czyli studentów. Do Kujawji można było wstąpić po odbyciu 2-letniego stażu pod opieką doświadczonego absolwenta. Do władz byli wybierani tylko doświadczeni działacze. Kandydaci uczestniczyli w zebraniach, ale nie zabierali głosu, żeby się nie ośmieszyć zgłoszeniem propozycji z innych bajek. Korporacja w Cieszynie istniała do 1939 r, czyli do przemianowania uczelni w licealną szkołę. Po wojnie przywrócono jest status wyższej czelni.
Po wojnie członkowie „Kujawji” podtrzymywali przyjacielskie więzi z lat studiów, organizując zjazdy. Wykorzystując fakt przeniesienia Wyższej Szkoły Gospodarstwa Wiejskiego z Cieszyna do Olsztyna, włączyli się do Towarzystwa Przyjaciół WSR/ART i założyli koło w Pszczelinie, dzięki temu mogli wydać monografię cieszyńskiej uczelni się spotykać na legalnych zjazdach.
Z czasem ubyło członków, więc założono klaster filisterski z Sarmatią, by w 80- rocznicę istnienia ponownie się usamodzielnić. Kujawja funkcjonuje od 100- lat.
Fenomenem drugi- zjazd absolwentów trzech uczelni.
W 1957 roku absolwenci i pracownicy trzech uczelni, czyli cieszyńskiej, łódzkiej i olsztyńskiej zorganizowali w Olsztynie zjazd. Pomysłodawcy uznali, że rozproszeni po wszystkich resortach rolnictwa absolwenci trzech uczelni, zdobyli wiele różnorodnych doświadczeń, poznali problemy nurtujące rolnictwo i powinni wymienić je między sobą oraz przedstawić władzom i naukowcom. Postanowili doprowadzić do swoistego sejmiku wychowanków trzech macierzystych uczelni z profesorami. Starsi mieli omówić własną przydatność w rozwoju rolnictwa, poznać nastroje młodszych kolegów, czyli skonfrontować ze sobą starych i nowych fachowców. Na neutralnym gruncie uczelni postanowili omówić także wiele trapiących ich spraw.
Zjazd przygotował Komitet Organizacyjny w składzie: mgr inż. Jan Nowak- przewodniczący, inż. Stanisław Kurek- wiceprzewodniczący, inż. Włodzimierz Marszałek- sekretarz i mgr inż. Lesław Kastyak. W zjeździe uczestniczyło 1034 uczestników, którzy obradowali w 20 sekcjach. Rekord. Nie pobity.
Fenomen trzeci- klub ZMW absolwentów WSR w Olsztynie
Na początku lat sześćdziesiątych ubiegłego wieku powstały Stowarzyszenia Wychowanków SGGW i UJ. W Olsztynie Zarząd Uczelniany ZMW postanowił założyć Klub Absolwentów WSR. Zebranie założycielskie odbyło się 27.III. 1965 r. Pamiętam tę datę, gdyż wówczas byłem przewodniczącym Zarządu Uczelnianego ZMW. Uczestniczyło w nim 41 osób. Przewodniczącym zebrania był dr Teofil Mazur, sekretarzem mgr inż. Maria Grygoruk. Do prezydium zaproszono: JM Rektora prof. dr hab. Mieczysława Kotera. Na przewodniczącego zarządu Klubu wybrano:mgr inż. Tadeusza Sokołowskiego, na wiceprzewodniczącego mgr inż. Zbigniewa Krawczyka, na sekretarza mgr inż. Marię Grygoruk.
Klub wspólnie z Wojewódzkim Zjednoczeniem PGR zorganizował konferencje , a której uczestniczyło 95 absolwentów pracujących w PGR oraz założył koło terenowe w Iławie. Jednak nie miał dochodów.
Fenomen czwarty – Towarzystwo Przyjaciół WSR/ART
W 1967 r. powstało Towarzystwo Przyjaciół WSR, do którego przystąpił Klub Absolwentów WSR. Do Towarzystwa mogły należeć osoby od 18 roku życia. Towarzystwo prowadziło wielokierunkową działalność, wspierało uczelnię oraz studentów. Założyło kilka terenowych ogniw. W zarządzie byli przedstawiciele władz wojewódzkich i uczelni oraz przedsiębiorstw rolniczych i około rolniczych wojewódzkiego szczebla, co ułatwiało załatwianie różnych spraw. Prezesami byli; mgr inż. Jozef Mucha, zastępca przewodniczącego Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie, mgr inż Henryk Zięciak, dyrektor Okręgowej Stacji Hodowli Zwierząt i mgr inż. Jerzy Cwinarowicz, redaktor naczelny tygodnika rolniczego „Nasza Wieś”. Towarzystwo istniało do 1991 roku.
Fenomen piaty i szósty- Stowarzyszenie Absolwentów i Fundacja
W 1989 r. powstało Stowarzyszenie Absolwentów, które przejęło misję Towarzystwa Przyjaciół. Jego członkowie, którzy byli absolwentami WSR i ART wstąpili do Stowarzyszenia, które powołało Fundację im. M. Oczapowskiego. Inicjatorem powstania Stowarzyszenia Absolwentów był ówczesny JM Rektor ART prof. dr hab. Jerzy Strzeżek, dr h.c. Prezesami zarządu Stowarzyszenia byli: dr inż. Saturnin Brzeziński, prof. dr hab. Zbigniew Śmietana i prof. dr hab. Andrzej Faruga, dr h. c. Od 2018 r. jest dr inż. Bolesław Pilarek.
Z prawnego punktu widzenia Stowarzyszenie i Fundacja są osobnymi organizacjami, ale łączy je wspólny cel, jakim jest działalność na rzecz Uniwersytetu i Stowarzyszenia oraz integracja absolwentów. Obie organizacje połączone są unią personalną. Prezes i wiceprezes Fundacji już na początku lat dziewięćdziesiątych zostali członkami Zarządu Stowarzyszenia. Przy wzajemnym szanowaniu obowiązków i kompetencji ułatwia to funkcjonowanie obu organizacji. Przy czym ta Fundacja nie czekała na datki, jak inne, lecz zorganizowała zakład pracy chronionej zatrudniający w szczycie 375 pracowników i zarabiała na siebie oraz inne organizacje istniejące w kortowskim środowisku. Przekazała im ponad 5 mln zł. Prezesami zarządu Fundacji byli mgr inż . Henryk Hruszka i mgr inż. Kazimierz Rodek. Od 1 01. 2010 r jest dr inż. Bolesław Pilarek.
Dzięki bardzo dobrej współpracy w minionych 30 latach Stowarzyszenie wspólnie z Fundacją im. M. Oczapowskiego utworzyły pomost łączący absolwentów z macierzystą uczelnią. Jako jedyni w kraju wydajemy czasopismo „ 5 plus”i książki dokumentujące osiągnięcia Uniwersytetu i jego absolwentów oraz promujące Olsztyn jako miasto uniwersyteckie. Organizujemy zjazdy absolwentów poszczególnych roczników studiów, prowadzimy stronę internetową. Jako jedyne Stowarzyszenie Absolwentów i Fundacja w kraju zorganizowaliśmy Promenadę Absolwentów, Aleję Wydziałów, posadziliśmy 5 Dębów Pamięci i zainstalowaliśmy przed nimi stosowne tablice. Podejmujemy różne działalności zarobkowe itp. Wspólnie z uczelnią od wielu lat wygrywamy ogłoszone przez Urząd Miasta Olsztyn programy dotyczące DNI NAUKI. Uczestniczmy także z innymi partnerami w różnych konkursach.
Fundacja co roku organizowała kilkanaście zjazdów- do 20, w których łącznie uczestniczyło kilkaset osób. Nasza działalność jest zauważana. Na przykład przed 3 laty z rąk dr. inż. Gustawa Marka Brzezina marszałka województwa warmińsko-mazurskiego otrzymaliśmy ważny do 2020 r Certyfikat „Produkt Warmii i Mazur” za organizowanie w trzydziestoleciu ponad 300 zjazdów absolwentów UWM. W ubiegłym roku certyfikat został przedłużony o 2 lata. Otrzymaliśmy wiele dyplomów i statuetek.
Fenomen siódmy – kluby Stowarzyszenia
Tylko nasze Stowarzyszenie Absolwentów pracuje w systemie klubowym. Zorganizowano następujące kluby: „POMORZE” (prezesi : dr inż. Janusz Krzyczyński, mgr inż. Ryszard Czechowski), „Ziemia Cieszyńska” (mgr inż. Romuald Ronchetti) „Zootechnicy”( mgr inż. Ryszard Dobek, dr inż. Ryszard Pałach, mgr inż. Zdzisław Szczepkowski), Warmia”(dr inż. Leon Szeląg), „Ziemia Łomżyńska”(mgr inż. Ireneusz Majewski), „Toruńska Droga Mleczna”(mgr inż. Piotr Zgórzyński), „Kresowiacy” (dr inż. Eryka Białłowicz) „Galeria” (mgr inż. Maria Bentkowska) i „Rybacy” (mgr inż. Jerzy Pantak). Przy Stowarzyszeniu funkcjonują także „Klub Miłośników Poezji” (prof. dr hab. Leszek Rogalski) i „Klub Sympatyków Ziemi Świętokrzyskiej” (prof. dr hab. Zdzisław Ciećko).
Kluby prowadza urozmaiconą działalność Szczegółowe sprawozdania zamieściliśmy w 1 numerze „5 plus X” z 2021r.
Fenomen ósmy- upamiętnianie dziedzictwa narodowego
Wiele uwagi poświęcaliśmy ochronie dziedzictwa narodowego. W naszym przypadku za dziedzictwo narodowe uznaliśmy rocznicę odzyskania niepodległości, dokonania Uniwersytetu oraz absolwentów a także ich organizacji działających zarówno w UWM jak i w poprzedzających go uczelniach,
W porozumieniu z władzami Uniwersytetu co roku w tej kadencji w Święto Uniwersytetu i lub w Dniu Absolwenta sadziliśmy Dąb Pamięci i instalowaliśmy specjalną tablicę.
W 2018 r. przed Centrum Konferencyjnym – uczciliśmy 100-letnią rocznicę odzyskania przez Polskę niepodległości.
W 2019 r. przez Centrum Konferencyjnym – uczciliśmy XX- lecie Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie i XXX -lecie Stowarzyszenia Absolwentów UWM
W 2020 w pobliżu Promenady Absolwentów- upamiętniliśmy działalność przedstawionych organizacji absolwenckich w UWM i poprzedzających go uczelniach.
W 2021 r. w pobliżu Promenady Absolwentów zainstalowaliśmy tablicę z napisem:- ”W hołdzie studentom Wyższej Szkoły Rolniczej w Olsztynie, którzy w październiku 1956 r. solidaryzując się z walczącym narodem węgierskim zorganizowali zbiórkę pieniędzy i oddawanie krwi oraz wiece poparcia”.
Dla uczczenia naszego dziedzictwa zorganizowaliśmy trzy wystawy. Dwie pierwsze wspólnie z A*R*T.
Pierwsza wystawa była poświęcona 75-rocznicy osadnictwa na Warmii i Mazurach.
Druga – 70-leciu Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.
Trzecią zatytułowaliśmy „Węgierskie Akcenty w Kortowie”. W okresie pandemii zorganizowało ją 5 osób. Poświęcona jest solidaryzowaniu się kortowskich studentów z Węgrami w 1956 r. i kształceniu węgierskich studentów na byłym Wydziale Rybackim oraz współpracy naukowej. Dziś została otwarta w Bibliotece Uniwersyteckiej przez delegację absolwentów.
Naszym najnowszym kierunkiem działalności jest zorganizowanie kursów na dodatkowe uprawnienia dla absolwentów studiów I stopnia. Były to kursy z zakresu: obsługi kombajnów zbożowych, pras, sieczkarni polowych i wózków widłowych. Kursanci otrzymali certyfikaty w języku polskim i angielskim
Serdecznie dziękuję gościom, którzy swoją obecnością zaszczycili naszą uroczystość. Dziękuję władzom wojewódzkim na czele z marszałkiem dr inż. Gustawem Markiem Brzezinem, władzom Olsztyna na czele z zastępcą prezydenta mgr Ewą Kaliszuk i władzom Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego na czele z Jego Magnificencją prof. dr hab. Jerzym Przyborowskim oraz wszystkim, którzy choć w najmniejszym stopniu przyczynili się do rozwoju Stowarzyszenia Absolwentów, Fundacji im. M. Oczapowskiego i klubów. Wszystkim życzę dużo zdrowia.
Dziękuję Państwu za uwagę
Wystąpienie prezesa zarządu
dr inż. Bolesława Pilarka
podczas Święta Absolwentów UWM
11.09.2021 r.
