Prezydent RP Andrzej Duda 13 października 2017 podpisał ustawę, która ustanowiła nowe święto państwowe – Dzień Walki i Męczeństwa Wsi Polskiej, obchodzone 12 lipca. Dokładnie 12 lipca 1943 r. niemieccy okupanci rozpoczęli pacyfikację wsi Michniów w woj. świętokrzyskim. Mieszkańcy tej miejscowości za pomoc niesioną partyzantom zostali w ciągu dwóch dni w okrutny sposób wymordowani, a miejscowość została spalona. Datę tych wydarzeń uznano za symboliczny dzień pamięci mieszkańców polskich wsi Na Warmii i Mazurach tegoroczne wojewódzkie uroczystości odbyły się w Sanktuarium Chrystusa Miłosiernego Parafia p.w. Św. Jana Chrzciciela w Zielonce Pasłęckiej. Dlaczego w tej miejscowości? Otóż w 1945 roku przybyli tu Polacy z Wołynia, wśród których byli bezpośredni świadkowie Zbrodni Wołyńskiej.
Nowi mieszkańcy przywieźli ze swej małej ojczyzny i rodzinnych stron uratowane krzyże i obrazy. Wiele z nich znajduje się w sanktuarium. Początkowo przesiedleńcy nadali tej miejscowości nazwę Wołyniec. Później nazwę zmienili na Zielonkę Pasłęcką. Nowi mieszkańcy przywieźli ze sobą nie tylko zwyczaje, pieśni, pamiątki religijne, ale przede wszystkim ból i wojenne wspomnienia.
W ubiegłym roku w 75 rocznicę Krwawej Niedzieli na Wołyniu w Zielonce Pasłęckiej odsłonięto tablicę edukacyjna „Genocidium Atrox”, na której zamieszczono informacje o ludobójstwie na ziemiach południowo – wschodnich II RP. Informacje dostępne są w czterech językach.
Organizatorami tegorocznych uroczystości były :- Warmińsko – Mazurski Urząd Wojewódzki w Olsztynie, Urząd Marszałkowski Województwa Warmińsko – Mazurskiego w Olsztynie, 20 Bartoszycka Brygada Zmechanizowana, Urząd Miejski w Pasłęku, Starostwo Powiatowe w Elblągu, Parafia p.w. Św. Jana Chrzciciela w Zielone Pasłęckiej, Warmińsko – Mazurska Brygada Obrony Terytorialnej, Oddział Terenowy Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa w Olsztynie, Warmińsko – Mazurski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Olsztynie, Warmińsko – Mazurski Oddział Regionalny Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w Olsztynie oraz Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Olsztynie.
Uroczystości zainaugurowała uroczysta msza święta pod przewodnictwem J. E. biskupa elbląskiego ks. dra. Jacka Jezierskiego. Uczestniczyły w niej między innymi liczne poczty sztandarowe i kompania honorowa Wojska Polskiego.
-JE biskup elbląski dr Jacek Jezierski w wygłoszonej homilii podkreślił, że I wojna światowa zniszczyła polską wieś. Zaborcy zarekwirowali, bydło, zboże i narzędzia oraz wiele innych rzeczy. dwudziestolecie międzywojenne nie przyniosło dużej poprawy. Wiele rejonów kraju zostało zapuszczonych. Sytuacje pogorszyła druga wojna światowa i okupacja. Znaczna ilość ludności wyginęła podczas działań wojennych i została wymordowana w obozach koncentracyjnych, wielu młodych ludzi zostało wywiezionych na przymusowe roboty do Niemiec. J.E. biskup Jacek Jezierski nawiązując do wydarzeń na Wołyniu, między innymi powiedział, że.76 lat temu kulminacyjnym dniem prześladowań Polaków przez ukraińskich nacjonalistów była Krwawa Niedziela. Eksterminacja dotknęła przede wszystkim polskie wsie i małe miejscowości. Doszło wówczas do krwawych mordów, zniszczeń i podpaleń….
Dalsza część uroczystości odbyła się pod pomnikiem ”Pamięci poległym na frontach Drugiej Wojny Światowej oraz w partyzantce i placówkach samoobrony na Wołyniu” Po odegraniu hymnu narodowego głos zabrało wielu dostojnych gości, między innymi: wicewojewoda warmińsko – mazurski Sławomir Sadowski, członek zarządu województwa warmińsko – mazurskiego. Sylwia Jaskólska, członek Zarządu Województwa Warmińsko – Mazurskiego, starosta elbląski Maciej Romanowski, starosta bartoszycki Zbigniew Nadolny, prof. dr hab. Mirosław Golon, dyrektor IPN w Gdańsku.
- Na początku swojej kariery zawodowej– powiedział między innymi wicewojewoda Sławom Sadowski pracowałem jako nauczyciel w Zielonce Pasłęckiej, dlatego jestem szczególnie związany z tą miejscowością. Mam tu wielu przyjaciół. Proszę państwa czcimy 12 lipca, gdyż w ten dzień w 1943 roku niemieccy okupanci rozpoczęli pacyfikację wsi Michniów w woj. świętokrzyskim. Mieszkańcy tej miejscowości za pomoc niesioną partyzantom zostali w ciągu dwóch dni w okrutny sposób wymordowani, a miejscowość została spalona. Datę tych wydarzeń uznano za symboliczny dzień pamięci. Dzień ten został ustanowiony w hołdzie mieszkańcom polskich wsi za ich patriotyczną postawę w czasie II wojny światowej m.in. za pomoc udzielaną uciekinierom. Zielonka Pasłęcka jest symbolem Walki i Męczeństwa Wsi Polskiej…
-Prof. dr hab. Mirosław Glon, dyrektor IPN w Gdańsku między innymi powiedział, że martyrologia wsi polskiej to także tragedia ludności polskiej na Wołyniu i Małopolsce Wschodniej. Podczas Krwawej Niedzieli w ciągu kilku dni zginęło kilkanaście tysięcy Polaków, głównie mieszkańców wsi. Upamiętnienie ofiar wciąż jest niepełne. Na Ukrainie w większości brakuje cmentarzy. Tam nawet nie ma krzyży. Dominują puste pola. Oczekujemy ekshumacji. Musimy się o to upominać.
W trakcie obchodów z udziałem delegacji IPN Gdańsk na czele z prof. Mirosławem Golonem, odbyła się prezentacja najnowszej broszury „Wołyń 1943. Ludobójstwo Polaków na Wołyniu 1939-1945. Świadectwa” autorstwa Karola i Katarzyny Lisieckich. Wszyscy zainteresowani otrzymali bezpłatne egzemplarze. Po uroczystości delegacja IPN Gdańsk złożyła kwiaty na grobach Reginy Brackiej i Celestyna Toruckiego.
Uroczystości w Zielonce Pasłęckiej zakończyły się odczytaniem apelu pamięci. Wspominano w nim m.in. bohaterów walk o niepodległość Polski, partyzantów batalionów chłopskich oraz żołnierzy powojennego podziemia. Specjalne wezwanie dotyczyło również mieszkańców powiatu nowomiejskiego, zamordowanych na początku II Wojny Światowej.
Kwiaty pod pomnikiem złożyło wiele delegacji instytucji państwowych, służb mundurowych, partii i organizacji kombatanckich, harcerzy, stowarzyszeń itd.. Złożyli je między innymi: wicewojewoda Sławomir Sadowski, członek Zarządu Województwa Warmińsko – Mazurskiego Sylwia Jaskulska, starosta powiatu elbląskiego Maciej Romanowski, starosta powiatu bartoszyckiego Zbigniew Nadolny i prof. dr hab. Mirosław Golon, dyrektor IPN w Gdańsku. W imieniu Stowarzyszenia Absolwentów Uniwersytetu Warmińsko – Mazurskiego w Olsztynie kwiaty złożyli dr inż. Bolesław Pilarek, prezes zarządu i prof. dr hab. Józef Tworkowski, wiceprezes. Wśród uczestników i delegacji składających kwiaty było wielu absolwentów Uniwersytetu Warmińsko – Mazurskiego i poprzedzających go uczelni.
Bolesław Pilarek
