Do tragedii pod Smoleńskiem doszło 10 kwietnia 2000 roku. W drodze na uroczystości upamiętniające 70 rocznicę katyńskiej zbrodni rozbił się prezydencki samolot Tu-154 M. W katastrofie zginęło 96 osób, w tym prezydent Lech Kaczyński z małżonką Marią. Wśród ofiar były osoby związane z naszym regionem i Uniwersytetem Warmińsko – Mazurskim. Byli to:
*Aleksander Szczygło pochodził z Jezioran. W latach 1978–1983 uczęszczał do Technikum Kolejowego w Olsztynie. W 1990 ukończył studia na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Gdańskiego. W 1996 ukończył roczny kurs dla pracowników administracji publicznej z Europy Środkowej i Wschodniej organizowany przez Georgetown University (zajęcia odbywały się na University of Wisconsin) oraz odbył praktykę w Kongresie Stanów Zjednoczonych. Był posłem, sekretarzem stanu w MON, szefem Kancelarii Prezydenta, a następnie ministrem obrony narodowej oraz szefem Biura Bezpieczeństwa Narodowego;
* Tadeusz Płoski biskup polowy WP generał i profesor UWM, który pochodził z małej wsi Medyny koło Kłębowa, a do LO uczęszczał w Lidzbarku Warmińskim razem z znanym dziennikarzem i korespondentem wojennym śp. Waldemarem Milewiczem i profesorem Mirosławem Gornowiczem, prorektorem UWM. Dr hab. Tadeusz Płoski najpierw był zatrudniony na stanowisku adiunkta w Katedrze Prawa Kanonicznego i Wyznaniowego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie. W 2008 został profesorem nadzwyczajnym Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego oraz kierownikiem Katedry Prawa Administracyjnego i Nauki o Administracji na Wydziale Prawa i Administracji. W 2010 otrzymał tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego. Pośmiertnie został awansowany na stopień generała broni. W Olsztynie mieszkają matka, siostra i brat biskupa;
* Dr Grażyna Gęsicka, która szkołę podstawową ukończyła w Rynie a Liceum Ogólnokształcące w Giżycku. Była posłanką, przewodniczącą Klubu Parlamentarnego PIS i ministrem rozwoju regionalnego;
* Maciej Płażyński urodził się w Młynarach. Liceum Ogólnokształcące ukończył w Pasłęku, a następnie Wydział Prawa i Administracji na Uniwersytecie Gdańskim. Jego rodzice mieszkali w Ornecie. Był posłem i marszałkiem Sejmu RP.
W sobotę (13.04) przypadał Dzień Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej – święto państwowe ustanowione w 2007 roku w celu oddania hołdu ofiarom zbrodni katyńskiej. W Olsztynie wojewódzkie obchody tego święta odbyły się w niedzielę (14.04) przy Pomniku Ofiar Katyńskich i Katastrofy Smoleńskiej na Cmentarzu Komunalnym przy ul. Poprzecznej. Licznie uczestniczyli w nich przedstawiciele władz wojewódzkich i miejskich Olsztyna na czele z wojewodą Arturem Chojeckim, marszałkiem Markiem Brzezinem i prezydentem Piotrem Grzymowiczem, którzy wygłosili okolicznościowe przemówienia. Przemówienie wygłosiła także Barbara Gawlicka, prezes zarządu Stowarzyszenia Rodzina Katyńska. Modlitwę za zamordowanych w 1940 roku na rosyjskiej ziemi Polaków oraz ofiary katastrofy samolotowej pod Smoleńskiem odmówił arcybiskup senior dr Edmund Piszcz. W uroczystościach gremialnie uczestniczyli mieszkańcy Olsztyna, przedstawiciele wielu instytucji, stowarzyszeń, organizacji związków zawodowych, służb mundurowych i wielu innych. Po odczytaniu apelu poległych, kompania reprezentacyjna oddała salwę honorową. Uroczystość zakończyło złożenie wieńców i wiązanek kwiatów oraz zapalenie zniczy pod pomnikiem ofiar katyńskich i ofiar katastrofy pod Smoleńskiem. W imieniu Stowarzyszenia Absolwentów Uniwersytetu Warmińsko – Mazurskiego wiązanki kwiatów złożyli dr Bolesław Pilarek, prezes zarządu i prof. dr hab. Jan Tywończuk, członek zarządu.
Pamięć obywateli polskich pomordowanych w 1940 roku na wschodzie uczciła także licznie zgromadzona społeczność Uniwersytetu Warmińsko- Mazurskiego na czele z kolegium rektorskim w składzie: JM Rektor prof. dr hab. Ryszard Górecki, prorektor ds. kadr dr hab. Sławomir Przybyliński, prof. UWM, prorektor ds. kształcenia i studentów dr hab. Jerzy Przyborowski, prof. UWM, prorektor ds. nauki prof. dr hab. Jerzy Jaroszewski, prorektor ds. ekonomicznych i rozwoju dr hab. Mirosław Gornowicz, prof. UWM i kanclerz dr inż. Aleksander Socha oraz arcybiskup metropolita warmiński ks. dr. Józef Górzyński i ks. kanonik Mirosław Hulecki, proboszcz parafii pod wezwaniem Św. Franciszka z Asyżu. Zgromadzili się w pobliżu Alei Ofiar Katyńskich przed głazem, na którym zainstalowano tablicę z nazwiskami 26 osób zamordowanych w Katyniu, krewnych naukowców związanych z Kortowem. Aleję Ofiar Katyńskich otwarto 17 września 2009 roku z udziałem ówczesnego prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego. Wtedy też przy alei posadzono Dęby Pamięci (27).
Okolicznościowe przemówienia wygłosili JM rektor prof. dr hab. Ryszard Górecki i Barbara Gawlicka, prezes zarządu Stowarzyszenia Rodzina Katyńska. Modlitwę za zamordowanych w 1940 roku na rosyjskiej ziemi Polaków oraz ofiary katastrofy samolotowej pod Smoleńskiem odmówił arcybiskup metropolita warmiński ks. dr Józef Górzyński.
Uroczystość miała szczególny charakter, gdyż przed tablicą wmurowano urnę z ziemią z miejsc kaźni z Miednoje, Bykowni oraz ze Smoleńska. Ziemię otrzymaną od Andrzeja Melaka, którego brat zginał w katastrofie lotniczej pod Smoleńskiem, przekazał władzom Uniwersytetu członek zarządu Stowarzyszenia Absolwentów UWM mg inż Władysław Płoski, który wspólnie z kanclerzem dr. Aleksandrem Sochą towarzyszył JM Rektorowi prof. dr. hab. Ryszardowi Góreckiemu w złożeniu urny pod pamiątkową płytą.
Uroczystość zakończyło złożenie wiązanek kwiatów i zapalenie zniczy przez: kolegium rektorskie, arcybiskupa metropolitę warmińskiego dr. Józefa Górzyńskiego, Barbarę Gawlicką, prezes zarządu Stowarzyszenia Rodzina Katyńska. delegacje związków zawodowych i wiele osób, wśród których byli profesorowie Teresa Majewska i Jerzy Gielecki. W imieniu Stowarzyszenia Absolwentów UWM uczynili to: dr prof. dr hab. Zdzisław Ciećko, przewodniczący Rady Fundacji, dr Bolesław Pilarek, prezes Zarządu Stowarzyszenia. prof. dr hab. Józef Tworkowski, wiceprezes i mgr inż. Władysław Płoski.
W uroczystości uczestniczyła była prorektor ART prof. dr hab. Maria Nagięć, córka prof. Stanisława Świaniewicza, oficera ocalałego z Katynia. Jego świadectwo zbrodni katyńskiej przedstawione w 1944 roku, stało się częścią opublikowanej w 1948 r. książki „Zbrodnia katyńska w świetle dokumentów”- polskiej białej księgi- najpełniejszego aktu oskarżenia wobec ZSRR w sprawie zbrodni.
Pod Pomnikiem Wolności Ojczyzny Placu Solidarności w Olsztynie odbył się także uroczysty apel, po którym złożono kwiaty i zapalono znicze. Zorganizowały go pod patronatem wojewody warmińsko – mazurskiego Artura Chojeckiego Ruch Społeczny im. Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego i Akademicki Ruch Obywatelski. Drugą częścią tej uroczystości była msza w kościele pod wezwaniem Najświętszego Serca Pana Jezusa, którą 17 kwietnia odprawił arcybiskup senior dr Edmund Piszcz w intencji ofiar katastrofy smoleńskiej. Pod zainstalowaną na budynku Zespołu Szkół Zawodowych tablicą upamiętniającą śp. Aleksandra Szczygło złożono kwiaty. Natomiast w Urzędzie Wojewódzkim odbyła się konferencja pt.: „Pozostali w naszej pamięci”.
Bolesław Pilarek
Aleja Katyńska- społeczność uniwersytecka
Aleja Katyńska- Kolegium rektorskie z abp Józefem Górzyńskim
Aleja Katyńska-delegacja Stowarzyszenia Absolwentów UWM
