Od przeszłości w przyszłość – 115 lat Zespołu Szkół Spożywczych im. Tadeusza Rylskiego w Rzeszowie

W bogatą historię Rzeszowa, stolicy Podkarpacia, a także 100 Rocznicę Odzyskania przez Polskę Niepodległości, piękną kartą wpisuje się 115-letnia historia Zespołu Szkół Spożywczych im. Tadeusza Rylskiego w Rzeszowie, najstarszej szkoły zawodowej naszego miasta.

Szczegółowe dzieje popularnego „Mleczaka” można wyczytać w 3-tomowej monografii autorstwa Stani­sława Wolsana (byłego nauczyciela szkoły). Uzupeł­nieniem jest wydana z okazji Jubileuszu 110-lecia szkoły publikacja „Utkane w czasie”, której autorkami są nauczy­cielki Agnieszka Węglowska i Alina Szemberska-Baran.

 

 

Najstarsza, dostępna fotografia budynku Szkoty z początku XX wieku

Najważniejsze fakty z życia Szkoły

Zespół Szkól Spożywczych mieszczący się przy ul. Warszawskiej 20 (dawniej Nowotki) w dniu 1 maja 2018 r. będzie obchodził piękny Jubileusz 115-lecia swego istnienia. Szkoła powstała w 1903 roku jako pierwsza na ziemiach polskich Krajowa Szkoła Mleczarska. Były to czasy bardzo trudne dla Polski, czasy zaborów. W la­tach 1772-1795 Austria zagarnęła część ziem Rzeczpospo­litej Polskiej nadając im urzędową nazwę Królestwo Galicji i Lodomerii.

Z biegiem lat wraz ze zmianą granic austriackiego za­boru został on nazwany Galicją. Rząd austriacki traktował Galicję jako kraj wrogi i dlatego usunął ze szkół i urzędów język polski, a napływający masowo urzędnicy tamowali jej normalny rozwój. W ciągu kilkudziesięciu lat austriackie­go ucisku Galicja stała się krajem bardzo ubogim i zacofa­nym, szybko wzrastał poziom analfabetyzmu. Trudna sy­tuacja polityczno-gospodarcza trwała do roku 1866, kiedy to Austriacy przegrali wojnę z Prusami, a rząd zrozumiał, że należy poszczególnym prowincjom i nacjom dać możliwość samodzielnego rozwoju. W autonomicznej Galicji powstał Sejm Krajowy, spośród którego wybrano Wydział Krajowy we Lwowie spełniający funkcję ministerstwa opiekującego się między innymi szkolnictwem. Na mocy postanowienia cesarza z dnia 4 czerwca 1869 roku do szkół i urzędów powrócił język polski. Wówczas to wzrosło zainteresowa­nie sprawami oświaty rolniczej, hodowlą bydła i gospodar- stwami mlecznymi. Powstały dwie wyższe uczelnie i dwie szkoły średnie. Sejm Krajowy opracował program rozwoju mleczarstwa i hodowli bydła. Właściciele mleczarń dwor­skich zaczęli wyjeżdżać na zachód, gdzie mleczarstwo było bardzo dobrze rozwinięte, aby uczyć się tego kunsztu od tamtych fachowców. Po przyjeździe rozbudowywali swoje zakłady, budowali serownie stosując technologie i tech­nikę zachodnią. W tym również czasie do Galicji zaczęli przyjeżdżać i osiedlać się serowarzy z Niemiec i Szwajcarii. Zakładali serownie i na szeroką skalę zaczęli produkować sery szwajcarskie i miękkie. Ważną rolę w podniesieniu poziomu gospodarczego i kulturalnego ludności wiejskiej odgrywały kółka rolnicze i uniwersytety ludowe.

Brakowało jednak fachowców-mleczarzy. Zaczęto, więc organizować krótkie praktyczne kursy w mleczar­niach dworskich i funkcjonujących w tym czasie szkołach. Wydział Krajowy we Lwowie powołał w 1896 roku Jana Biedronia na stanowisko Krajowego Instruktora Mleczar­stwa, a od 1 marca 1898 r. do jego pomocy powołano dr. Tadeusza Rylskiego jako adiunkta.

Tadeusz Rylski ukończył studia w Krakowie i uzyskał doktorat z mleczarstwa u prof. Waleriana Kleckiego, a na­stępnie jako asystent odbył praktykę w zakresie hodowli i przetwórstwa mleczarskiego w Studium Rolniczym w Krakowie i na Uniwersytecie w Getyndze. Dla pogłębie­nia i poszerzenia swojej wiedzy i umiejętności fachowych dużo podróżował po krajach zachodnich. Po powrocie do kraju zmienił całkowicie system kształcenia na kursach mleczarskich i wydłużył ich czas trwania. W 1989 roku prof. Kiecki wystąpił z inicjatywą założenia szkoły mle- Czarskiej w Galicji. Długo trwało szukanie odpowiednie­go miejsca na szkołę. Wydział Krajowy we Lwowie ogłosił i opracował 7 niezbędnych warunków, jakim powinno od­powiadać to miejsce. Projekt zorganizowania szkoły zyskał wielu zwolenników, jako że mleczarstwo zaczęło rozwijać się coraz lepiej. Zarówno Jan Biedroń jak i Tadeusz Rylski odbywali wiele podróży zagranicznych do Austrii i Szwajca­rii, aby zapoznać się z organizacją tamtejszych szkół mle­czarskich. Zadaniem T. Rylskiego było wyszukanie miejsca na lokalizację szkoły mleczarskiej. W listopadzie 1901 roku krajowym instruktorem mleczarstwa został Tadeusz Rylski. A 6 marca 1902 roku po długich poszukiwaniach odpo­wiedniej lokalizacji postanowiono, że szkoła powstanie w Rzeszowie, a ściślej w Staromieściu kolo Rzeszowa, gdzie znajdowała się mleczarnia parowa. Zakupiony budy­nek mleczarni nie był przystosowany do szkolenia, dlatego wymagał generalnego remontu i rozbudowy. Organizacją i nadzorem budowlanym zajmował się Tadeusz Rylski. Krajowa Szkoła Mleczarska w Rzeszowie została oficjalnie otwarta w dniu 1 maja 1903 roku. Była to pierwsza polska szkoła mleczarska na ziemiach polskich we wszystkich trzech zaborach. Jej kierownikiem został mianowany przez Wydział Krajowy Tadeusz Rylski.

Placówka przetrwała trudne czasy I i II wojny świato­wej oraz okupacji hitlerowskiej. W czasie okupacji sztandar szkoły był przechowywany w konwi mleczarskiej i zakopany w ogrodzie dyrektora.

Od początku swego istnienia szkoła przeszła wiele prze­obrażeń i zmian systemowych. Początkowo szkolono tylko kadry dla przemysłu mleczarskiego, najpierw na rocznych kursach dla dorosłych, a od 1951 roku zaczęto kształcić młodzież w Technikum i Zasadniczej Szkole Zawodowej. Wówczas też ze względu na wzrastającą liczbę uczniów za­częto rozbudowywać szkołę: wybudowano nowy budynek szkoły, internat, a później salę gimnastyczną. W latach 1973-1974 intensywny rozwój Rzeszowa dotarł również do Staromieścia na ulicę Nowotki, co wiązało się z wyburze­niem niektórych budynków, a między innymi części najbar­dziej wysuniętej do przodu starego budynku Szkoły. Szkoła straciła dużą część swojej parceli, zostały wycięte drzewa, zniszczono ogrodzenie, zieleńce i piękne kwietniki.

Szkoła obecnie

W ciągu 115 lat wraz z dynamicznym rozwojem Szkoły, zmianami w oświacie oraz zmianami i wymaganiami rynku pracy zmieniały się nazwy Szkoły. Do 1922 roku placówka funkcjonowała jako Krajowa Szkoła Mleczarska, na­stępnie jako Państwowa Szkoła Mleczarska i kształciła na kursach tylko osoby dorosłe. W latach 1949-1951 funk­cjonowało 2-letnie Liceum Mleczarskie dla Dorosłych.

Od 1951 roku do Szkoły po raz pierwszy przyjęto mło­dzież po szkole podstawowej i wówczas zmieniła się jej na­zwa na Państwowe Technikum Mleczarskie.

Przez ponad 70 lat Szkoła kształciła tylko przyszłych adeptów sztuki mleczarskiej. W 1975 roku dostosowano kierunki kształcenia do potrzeb gospodarki i rynku pracy, i wprowadzono nauczanie dla całej branży przemysłu spożywczego tj. mleczarskiego, owocowo-warzywnego, mięsnego i drobiarskiego, a Szkoła zmieniła nazwę na Zespół Szkół Spożywczych. Od 1984 roku, gdy or­ganem prowadzącym szkołę został Centralny Związek Spółdzielni Mleczarskich w Warszawie, decyzją Kuratora Oświaty i Wychowania w Rzeszowie z dnia 3 stycznia wprowadzono nazwę Zespół Szkół Spożywczych Cen­tralnego Związku Spółdzielni Mleczarskich. Nazwa ta funkcjonowała do 1989 roku. Po likwidacji Centralnego Związku Spółdzielni Mleczarskich szkoła powróciła do po­przedniej nazwy.

Najstarsze tablo w zbiorach muzealnych Szkoły

W 2003 r. w 100. rocznicę powstania Szkoły nada­no jej imię pierwszego dyrektora, co spowodowało, że przyjęła nazwę funkcjonującą do chwili obecnej Zespół Szkół Spożywczych im. Tadeusza Rylskiego. W ten sposób oddano hołd człowiekowi zasłużone­mu dla mleczarstwa i szkolnictwa mleczarskiego.

W 1986 roku w szkole otwarto Muzeum Spółdziel­czości i Szkolnictwa Mleczarskiego, którego organizo­waniem zajmował się w ciągu kilku lat były Dyrektor Szkoły Lech Łabaj oraz nauczyciel i Wicedyrektor Jan Rajca włą­czając do pomocy uczniów i nauczycieli. Wraz z nimi przez kilka lat Lech Łabaj gromadził, konserwował i powiększał zbiory maszyn i urządzeń mleczarskich, które służyły jako pomoce naukowe. W muzeum znajdują się unikalne zbiory maszyn i urządzeń, dokumentów, zdjęć, pamiątek oraz in­nych okazów muzealnych. Jest to prawdopodobnie jedyne takie muzeum w Polsce.

W 2007 r. po reorganizacji Muzeum Spółdzielczości i Szkolnictwa Mleczarskiego, zmieniło nazwę na Muzeum Mleczarstwa, które otworzyło swoje podwoje dla szer­szej publiczności. Wraz z opiekunami, poprzez różnorakie działania promocyjne i marketingowe pokazaliśmy nowe jego oblicze, przyjazne dla dzieci, młodzieży i dorosłych. Cyklicznie organizowane są pokazy wirowania mleka, wy­robu masła i konkursy. Muzeum nawiązało stałą współpra­cę z uczelniami wyższymi i szkołami średnimi, zjednało so- bie także tych najmłodszych – przedszkolaków, przybliżając historię oraz rozwój mleczarstwa na przestrzeni wieków w interesujący dla nich sposób. Włączając się od 2010 r. w Europejskie Noce Muzeów, prezentuje szerszej publicz­ności nie tylko zbiór cennych wirówek, urządzeń do prze­robu mleka, dokumentów i pamiątek, ale także prowadzi akcję edukacyjną, ukazując wielki patriotyzm, zaangażo­wanie i odpowiedzialność kolejnych dyrektorów, nauczy­cieli, pracowników i uczniów, a niekiedy w żartobliwym to­nie przedstawia społeczeństwo Galicji, poprzez prezentację zdjęć, dokumentów, które w dzisiejszych czasach wywołują uśmiech lub po prostu wzruszają.

Pozyskujemy nieodpłatnie nowe eksponaty, szczególnie od prywatnych darczyńców, którzy widząc nasze zaangażo­wanie i pasję, znajdują nowe, godne miejsce dla pamiątek rodzinnych.

Muzeum działa społecznie, nie pobiera opłat od zwie­dzających, a o eksponaty, urządzenia i wystrój dbają kolejne pokolenia nauczycieli i uczniów.

W czasie 115 lat istnienia Szkoły funkcję Dyrektora pełniło 13 pedagogów. Kolejno:

■      dr Tadeusz Rylski w latach 1903-1908;

■      inż. Józef Mokrzyński w latach 1908-1911;

■     Jan Licznerski w latach 1911-1932;

■      dr Jan Cesul w latach 1932-1953;

■      inż. Lech Łabaj w latach 1953-1968;

■      inż. Jerzy Stasiak w latach 1968-1973;

■      mgr Ryszard Kołodziej od września do listopada 1973 r.;

■      inż. Jan Rajca od listopada 1973 r. do stycznia 1974 r.;

■      mgr Wojciech Ożóg od stycznia 1974 r. do 1982 r.;

■      inż. Tadeusz Baran w latach 1982-1991;

■      mgr inż. Piotr Ostrowski 1991-1997

■      mgr inż. Jan Oczoś w latach 1997-2007;

■      mgr inż. Aleksandra Wanic od 2007 r. do dziś.

Najdłużej funkcję tę pełniło 2 dyrektorów: Jan Licz­nerski i Jan Cesul. Obydwaj przeprowadzili Szkołę przez najtrudniejsze okresy historyczne: I i II wojny światowej.

W roku szkolnym 1999/2000 kształciło się w szkole 1470 uczniów w 45 oddziałach i była to największa liczba uczniów w 115-letniej historii.

Szkoła dziś

Obecnie kształcimy 574 uczniów w 21 oddziałach w na­stępującychzawodach: technik technologii żywności, tech­nik analityk, technik żywienia i usług gastronomicznych, technik organizacji reklamy, technik eksploatacji portów i terminali, cukiernik, kucharz.

Dumni ze swej tradycji, ale i świadomi ciążącej na nas odpowiedzialności pragniemy, aby nasza szkoła była jednostką nowoczesną, kształcącą młodzież na możliwie najwyższym poziomie, mobilną, otwartą na obecne po­trzeby rynku pracy. Naszym uczniom oferujemy internat ze stołówką, w którym znajduje się 225 miejsc, atrakcyj­ne praktyki zagraniczne, bardzo dobrze wyposażone kla- so-pracownie, 5 pracowni komputerowych, 2 pracownie gastronomiczne, pracownię obsługi konsumenta, pracow­nię chemiczną, 3 pracownie analizy żywności, pracownię piekarsko-cukierniczą, pracownię fotograficzną, pracow­nię hotelarską, pracownię eksploatacji portów i terminali, bibliotekę multimedialną, 2 sale gimnastyczne, siłownię, gabinet stomatologiczny, a także rozwijanie zainteresowań podczas zajęć pozalekcyjnych. Szkoła jest ośrodkiem egza­minacyjnym, pełni również funkcję Regionalnego Ośrodka Wspierania Egzaminów Zawodowych oraz Rejonowego Ko­ordynatora Sieci Szkół Promujących Zdrowie.

Pomimo tak bogatej tradycji i możliwości kształcenia na wysokim poziomie kadry średniej dla potrzeb mleczarstwa, w ostatnich latach brak było zainteresowania kandydatów w rekrutacji do klasy „mleczarskiej”. Przyczyn takiego sta­nu rzeczy jest wiele, między innymi obniżenie rangi szkol­nictwa zawodowego przez „zepchnięcie” go na dalszy plan uznając wyższość kształcenia ogólnego nad zawodowym. Przez wiele lat uświadamiano gimnazjalistów, że prioryte­tem w dalszej ich drodze kształcenia jest liceum ogólno­kształcące, efektem czego większość z nich wybierała li­ceum nie bacząc na to, jak będzie kształtował się ich rozwój i kariera zawodowa. Do ważnych przyczyn należy również zaliczyć pogłębiający się niż demograficzny oraz brak od­powiedniej zachęty ze strony pracodawców, a co za tym idzie brak motywacji młodych ludzi do podejmowania na­uki w zawodach mało dla nich atrakcyjnych. Problemy te również nie zostały odpowiednio potraktowane w restruk­turyzowanej branży mleczarskiej. Skutkiem tego, obecnie rynek pracy odczuwa brak młodej, dobrze przygotowanej fachowej kadry w wielu zawodach.

W ostatnim czasie nastąpił zwrot w kierunku szkolnic­twa zawodowego, które uległo gruntownej modernizacji wraz z wprowadzoną reformą systemu edukacji w 2012 r. oraz w 2017 r. Wychodząc naprzeciw wyzwaniom nowocze­snej gospodarki, celem zwiększenia mobilności absolwen­tów na rynku pracy i elastyczności kształcenia, dokonano zmian w klasyfikacji zawodów szkolnych, gdzie zawody po­dzielone są na kwalifikacje.

Reforma z 2017 r. dokonała zmiany nazwy Zasadniczej Szkoły Zawodowej na Branżową Szkołę I Stopnia i wpro­wadziła Branżową Szkołę II Stopnia, po ukończeniu której absolwent uzyska tytuł technika.

Od początku lat pięćdziesiątych XX wieku zachodzą głębokie i wszechstronne zmiany, które są wynikiem rewo­lucji technicznej i technologicznej związanej z rozwojem nowych, wydajnych i tanich technologii, a także techno­logii dotyczących przetwarzania i przesyłania informacji. Absolwent szkoły powinien umieć komunikować się i two­rzyć więzi z ludźmi, być zarówno liderem, jak i podwład­nym, ustalać cele grupowe i osobiste, pracować nad spój­nością zespołu, dzielić się wiedzą, współdecydować i brać współodpowiedzialność.

Poza uniwersalnymi uwarunkowaniami szkolnictwa w kształtowaniu właściwej sylwetki absolwentów i ich sprawności zawodowej, ważnym elementem kształcenia zawodowego jest kształcenie specjalistyczne, które jest zbyt mało doceniane przez władze oświatowe, ale niestety rów­nież i w dużej mierze przez przemysł w Polsce. Obecnie zakłady przemysłowe w Polsce, w tym również mleczarskie, odczuwają brak młodej, dobrze i wszechstronnie wykształ­conej kadry na średnim szczeblu edukacji, świetnie przy­gotowanej do twórczego wykonywania zawodu.

Absolwenci o twórczej i wszechstronnej osobowości oraz wysokich kwalifikacjach zawodowych nabytych w pro­cesie kształcenia mają właściwe predyspozycje do podej­mowania z sukcesem pracy na różnych stanowiskach.

Wielu absolwentów szkolnictwa zawodowego wybiera dalszą drogę kształcenia na wyższych studiach, a po ich ukoń­czeniu pełnią ważne funkcje menadżersko-kierownicze. Stąd też absolwenci systemu szkolnictwa zawodowego już na tym etapie kariery zawodowej powinni posiadać umie­jętność przewodzenia, którą będą rozwijać podczas całego zawodowego życia. Człowiek nie rodzi się przywódcą, lecz przygotowuje się do tej roli w nigdy niekończącym się pro­cesie samokształcenia, edukacji, treningu i doświadczenia.

Szkoła nasza jest dobrze przygotowana do kształce­nia uczniów na najwyższym poziomie w wielu zawodach, w tym również w przetwórstwie mleczarskim, gdyż posia­damy wysoko wykwalifikowaną kadrę nauczycielską i bar­dzo dobrą bazę szkoleniową. Funkcjonujący w szkole od 1975 roku szerokoprofilowy zawód technik technologii żywności daje solidne wykształcenie uczniom i przygoto­wuje do zatrudnienia w całej branży przemysłu spożywcze­go, w tym również w przetwórstwie mleczarskim, jednak cieszy się on coraz mniejszym zainteresowaniem wśród gimnazjalistów, którzy niechętnie decydują się na kształ­cenie w tym kierunku, uważając go za mało atrakcyjny. Pomimo bardzo dobrej, wieloletniej współpracy szkoły w zakresie kształcenia praktycznego z Rzeszowską Spół­dzielnią Mleczarską w Trzebownisku (obecnie Mlekovita) nadal? brak kandydatów do kształcenia się na kierunku mleczarskim. Efektem tej nienagannej współpracy w 2014 roku Spółdzielnia zdobyła II miejsce na Podkarpaciu w ka­tegorii przedsiębiorstw, które wyróżniają się w zakresie pomocy szkołom zawodowym oraz aktywnie uczestniczą w kształceniu młodego pokolenia zawodowców w ramach projektu Biznes klasa 2014.

Poprawienie sytuacji i wzrost zainteresowania omawia­nym zawodem, nastąpi tylko wówczas, gdy w rekrutacji wezmą udział podmioty przetwórstwa mleczarskiego, gwa­rantując kierowanym kandydatom:

■     stypendia fundowane;

■     praktyki produkcyjne;

■     zatrudnienie w swoich zakładach.

Wierzymy, że dobra współpraca szkoły z rynkiem pra­cy i nasze wspólne działania zmierzające do odpowiedniej promocji zawodu zaowocują ponownym uruchomieniem kształcenia w zawodzie technik przetwórstwa mleczarskie­go, co spełni oczekiwania rozwijającego się polskiego prze­mysłu mleczarskiego.

W szkole pracuje 67-osobowa wysoko wykwalifikowana Rada Pedagogiczna, ustawicznie ucząca się i zdobywają­ca kolejne kwalifikacje do kształcenia uczniów w nowych, wprowadzanych zawodach i poszukiwanych na rynku pracy.

Zapewniając odpowiednią jakość kształcenia dbamy o podnoszenie wyników nauczania i uzyskiwanie coraz wyższych efektów kształcenia. Świadczą o tym wysokiewyniki egzaminów zawodowych (w niektórych zawodach 100% zdawalności), coraz wyższe wyniki egzaminu matu­ralnego, coraz większa liczba świadectw z wyróżnieniem i stypendiów naukowych oraz liczne sukcesy uczniów w konkursach i olimpiadach szczebla ogólnopolskiego – laureaci i finaliści. W 2017 r. zdawalność matury z języka polskiego i języka angielskiego zarówno w części ustnej, jak i pisemnej wynosiła 100%, a matury w całości 86,53%.

Efektem ustawicznej pracy szkoły jest systematycz­ny wzrost liczby uczniów z wysokimi wynikami w nauce, otrzymujących stypendia naukowe: Prezesa Rady Mini­strów, Miasta Rzeszowa, Młodego Inżyniera, Dyrektora Szkoły, Marszałka Województwa Podkarpackiego.

W celu podniesienia jakości i innowacyjności kształce­nia zawodowego od 1998 roku jako pierwsi w regionie roz­poczęliśmy współpracę z Unią Europejską poprzez realiza­cję projektów w Programie Leonardo da Vinci, a obecnieunijnym, podnosimy standard wyposażenia na­szych pracowni zawodowych i komputerowych, uczniowie odbywają krajowe praktyki i staże oraz zdobywają dodat­kowe kwalifikacje i kompetencje zawodowe na kursach, a nauczyciele poszerzają i zdobywają kolejne kwalifikacje na studiach podyplomowych lub kursach.

Szkoła jest kontynuatorem wspaniałej tradycji organi­zowania co 5 lat zjazdów absolwentów, których do tej pory było jedenaście. Planowany zjazd z okazji Jubileuszu 115-lecia szkoły w dniu 1 maja 2018 r. będzie dwu­nastym. Do tej pory Szkoła wykształciła już ok. 15 800 ab­solwentów. Zjazdy absolwentów stanowią wspaniałą płasz­czyznę do wymiany wzajemnych doświadczeń, a także do odnowy oraz podtrzymania dawnych znajomości i sympatii. Uroczystości te wpisując się w historię szkoły stanowią swo­isty pomost łączący absolwentów ze szkołą. Są także lekcją historii dla obecnych uczniów, gdyż uczą poczucia tożsa­mości i więzi oraz świadomości istnienia własnych korzeni. Jesteśmy przekonani, że liczne powroty w mury Zespołu Szkół Spożywczych, przy okazji zjazdów absolwentów, są najlepszym dowodem na to, że bycie uczniem naszej Szko­ły nie było jedynie krótkim epizodem w ich życiu, lecz sta­nowiło istotny czas ich rozwoju, kształtowania osobowości oraz poznawania prawdziwych wartości. Nasza determina­cja w organizowaniu zjazdów świadczy o dużym zaintere­sowaniu losami absolwentów, którzy rozproszeni niemalże po całym świecie są chlubą szkoły i zarazem autorytetem zarówno dla kadry pedagogicznej, jak i obecnych uczniów.

Pragnę w tym miejscu serdecznie zaprosić wszystkich absolwentów i sympatyków szacownej Jubilatki na uroczysty Jubileusz 115-lecia Szkoły, który odbędzie się 1 maja 2018 roku. Wszelkie ak­tualne informacje znajdują się na stronie interneto­wej szkoły – www.zss.rze.pl lub na Facebooku.

Zgłoszenia przyjmujemy już od dzisiaj: telefo­nicznie, e-mailowo lub osobiście.

Kochani absolwenci bez Was Jubileusz się nie od­będzie!! ! Czekamy na Was.

mgr inż. Aleksandra Wanic

Dyrektor Zespołu Szkói Spożywczych im. Tadeusza Rylskiego w Rzeszowie

 

Komentarze nie są dozwolone.