Wykład profesor Anny Wierzbickiej
9 grudnia 2010 r. nasi językoznawcy zainteresowani opisem znaczenia wyrażeń języka naturalnego uczestniczyli w wykładzie światowej sławy lingwistki Anny Wierzbickiej – profesora Uniwersytetu Narodowego w Canberze, doktora honoris causa UMCS i UW. Wykład odbył się na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego, a przyjazd prof. Wierzbickiej do Polski związany był z wręczeniem jej Nagrody Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej w dziedzinie humanistyki (tzw. polskiego Nobla). Tematem wystąpienia były polskie słowa-wartości: ‘dobroć’, ‘prawość’, ‘odwaga’ w perspektywie porównawczej. Interpretacje semantyczne wybranych pojęć funkcjonujących w języku polskim zostały zestawione z ich zbliżonymi, ale – co istotne – nierównoznacznymi odpowiednikami z języka angielskiego, francuskiego i rosyjskiego (‘dobroć’ vs ang. ‘goodness’, ‘kidness’, franc. ‘bonte’, ros. ‘dobrota’, ‘žalost’’; ‘prawość’ vs ang. ‘righteous’, ‘integrity’, ros. ‘čestnost’’; ‘odwaga’ vs ang. ‘courage’, ‘brave’, ros. ‘mužestvo’). Różnice, często bardzo subtelne, między porównywanymi wyrażeniami badaczka wyeksplikowała za pomocą, konstruowanego przez Nią od lat i testowanego na różnorodnym materiale, metajęzyka semantycznego złożonego z pojęć prostych, niedefiniowalnych i uniwersalnych (m.in. takich, jak: ‘ktoś’, ‘coś’, ‘być’, ‘mieć’, ‘czuć’, ‘robić’, ‘dobry’, ‘zły’). Całość zilustrowana została interesującymi kontekstami kulturowymi, cennymi o tyle, że wziętymi, można by powiedzieć, wprost z życia Anny Wierzbickiej, życia między dwiema kulturami i dwoma językami. Może dlatego właśnie jej rozważania o znaczeniu brzmią tak interesująco i autentycznie. Bo w przemyślanym merytorycznie, zawsze pomysłowym wywodzie udaje się jej, iście po mistrzowsku i ze swoistym wdziękiem, pokazać siebie, Annę Wierzbicką – uroczą, ale charyzmatyczną kobietę, interesującego człowieka, nietuzinkową osobowość.
MW
