Język w „trójwymiarze”, czyli o obchodach XXI Międzynarodowego Dnia Języka Ojczystego w Instytucie Polonistyki i Logopedii
Wczoraj, tj. 22 lutego, w Instytucie Polonistyki i Logopedii obchodziliśmy Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego. Święto to było okazją do pogłębionej refleksji nad językiem, który rozumiany jako system składający się ze słownictwa i gramatyki Charles Darwin uznał za przełomowy, obok ognia, wynalazek ludzkości. Wczoraj mieliśmy okazję w sposób szczególny zatrzymać się nad tym fenomenem, objawiającym się w różnych odmianach stylistycznych i w różnych funkcjach językowych. Przyglądaliśmy się językowi w trzech perspektywach: biologicznej, poetyckiej i pragmatycznej.
Po uroczystym otwarciu obchodów Międzynarodowego Dnia Języka Ojczystego przez dyrektora Instytutu Polonistyki i Logopedii prof. Mariusza Rutkowskiego, studenci napisali dyktando, które przygotowała dr hab. Mariola Wołk. Dyktowania podjęła się prof. dr hab. Krystyna Stasiewicz, która zachowała w swojej wymowie dźwięczne „h”, co mogło być pewnym ułatwieniem dla śmiałków zmagających się zawiłościami polskiej ortografii. Dyktando najlepiej napisała Jolanta Gamdzyk. Drugie miejsce przypadło Sabinie Kowalczyk. Trzecie miejsce zajął Arkadiusz Kleniewski.
Po napisaniu dyktanda odbył się wykład dr Izy Matusiak-Kempy pt. Jak język kształtował się w procesie ewolucji. Celem wykładu było zapoznanie słuchaczy z celami ewolucji języka - nowej dziedziny naukowej rozwijającej się dynamicznie od lat 90. XX w. Nauka ta dzięki najnowszym osiągnięciom genetyki, psychologii ewolucyjnej, neurolingwistyki, psycholongwistyki, ale też generatywizmu dąży do odtworzenia procesu (trwającego 6-7 mln lat), który doprowadził do etapu, na którym człowiek osiągnął możliwość wokalnego wyrażania potrzeb komunikacyjnych na nieskończenie wiele sposobów.
Jedną z potrzeb ludzkich jest poezja, potrzeba świadomości słowa i jego mocy wyrażania najsubtelniejszych stanów mentalnych i budowania mostów między ludźmi. W świat zmagań poety ze słowem i wyrażaniem uniwersaliów zabrała nas rozmowa Marcina Cieleckiego i prof. Zbigniewa Chojnowskiego. Mieliśmy okazję wysłuchać kilku wierszy w wykonaniu samego poety, podpytać o jego warsztat i priorytety, o rozumienie roli poety. Cielecki podkreśla, że poezję pisze dla ludzi, wciąż ćwicząc się w empatii i wierząc, że słowa mogą być dobrem, ale też muszą dotykać ludzkich trzewi.
Część poetycką zamknęło rozdanie nagród młodym poetom, laureatom VI edycji Konkursu Literackiego „O Trzcinę Kortowa”. Jury w składzie: dr hab. Beata Tarnowska, prof. UWM, mgr Monika Stępień, lic. Bartosz Ławrynkowicz oraz prof. dr hab. Zbigniew Chojnowski (przewodniczący) po zapoznaniu się z 33 zestawami wierszy ogłosiło werdykt, według którego pierwsze miejsce przyznano Malwinie Banach z II Liceum Ogólnokształcącego im. K. I. Gałczyńskiego w Olsztynie (opieka: mgr Katarzyna Gagacka z Pałacu Młodzieży). Drugie miejsce w konkursie zajął Jakub Świdziniewski z Gimnazjum nr 5 w Olsztynie (opieka: mgr Anetta Socha). Trzecie miejsce zajęła Karena Labiak z I Liceum Ogólnokształcącego im. A. Mickiewicza w Olsztynie (opieka: mgr Wiesława Zielińska). Jury przyznało też następujące wyróżnienia: Janowi Gralli z Liceum Ogólnokształcącego im. A. Mickiewicza w Olsztynie (opiekun: mgr Wiesława Zielińska), Zuzannie Radzymińskiej z Liceum Ogólnokształcącego im. W. Kętrzyńskiego w Giżycku (opiekun: mgr Iwona Rosa), Zuzannie Sławińskiej z Liceum Ogólnokształcącego im. A. Mickiewicza w Olsztynie (opieka: mgr Barbara Rychlik) oraz Sebastianowi Zajkowskiemu z Zespołu Doskonalenia Zawodowego w Ełku (opieka: mgr Agnieszka Chaberska z Gimnazjum i. A. Mickiewicza w Orzyszu).
Obchody Dnia Języka Ojczystego w naszym Instytucie uświetniła prof. Katarzyna Kłosińska z Uniwersytetu Warszawskiego, która wygłosiła wykład otwarty pt. Tabloidyzacja współczesnej polszczyzny. Przybyli na wykład pracownicy UWM, studenci, a także nauczyciele i uczniowie z gimnazjów i liceów mieli okazję przyjrzeć się tendencjom, które pojawiają się we współczesnym języku polskim, który cechują m.in. ludyczność, skrótowość, wtórna oralność, szablonowość konstrukcji wyrażających emocje. Pani prof. K. Kłosińska zwróciła także uwagę na innowacje leksykalne i frazeologiczne.
