prof. dr hab. Zbigniew Wieczorek

pokój 104

tel/fax: 089 523 45 47

e-mail: zbigniew.wieczorek@uwm.edu.pl

 

Wykształcenie:

1979: Magister fizyki, specjalność biofizyka, Uniwersytet Warszawski, Wydział Fizyki. Praca magisterska wykonana pod kierunkiem prof. Davida Shugara: Wpływ podstawników halogenowych w pierścieniu cukrowym na konformację wybranych nukleozydów.

1988: Doktor nauk rolniczych, w zakresie technologii żywności i żywienia człowieka, Akademia Rolniczo Techniczna w Olsztynie (obecnie Uniwersytet Warmińsko - Mazurski), Wydział Technologii Żywności (obecnie Wydział Nauki o Żywności). Praca doktorska wykonana pod kierunkiem prof. dr hab. Reginy Drabent: Oddziaływanie wybranych amfiflawin z mikrootoczeniem o różnych właściwościach fizycznych i chemicznych.

2000: Doktor habilitowany nauk biologicznych w zakresie biofizyki, Rada Naukowa Instytutu Biochemii i Biofizyki Polskiej Akademii Nauk w Warszawie. Rozprawa habilitacyjna: Specyficzność oddziaływania analogów 5’-końców mRNA z białkiem eIF4E uczestniczącym w inicjacji procesu translacji.

2011: Profesor nauk biologicznych, specjalność biofizyka.

Główne zainteresowania naukowe:

Biofizyka molekularna - badania oddziaływań molekularnych w układach biologicznych przy zastosowaniu spektroskopii absorpcyjnej i fluorescencyjnej oraz NMR. Specyficzność oddziaływań molekularnych. Struktura i funkcja 5’-końca mRNA w procesie inicjacji translacji białek. Kinetyka przemian chemicznych 5’-końca mRNA. Antymutagenna i antynowotworowa aktywność pochodnych chlorofilu. Wykorzystanie zjawiska fluorescencji w detekcji wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych. Modelowanie oddziaływań biopolimer – ligand.

Przynależność do organizacji naukowych:

ESP – European Society for Photobiology

PTBF– Polskie Towarzystwo Biofizyczne

Zagraniczne staże naukowe:

1990 - 1998 - kilkakrotny pobyt z wizytami naukowymi na Uniwersytecie w Turku (Finlandia)- razem 6 miesięcy.

1996 - wizyta naukowa w Hunter College, City University of New York (USA) – 1 miesiąc.

Spis publikacji:

Oryginalne, opublikowane prace twórcze.

  1. Drabent, R., Wieczorek, Z., Ibron, G., Bryl, K., “Spectral properties of 10-dodecyl-isoalloxasine (Amphiflavine, F-10)”, Studia Biophysica, 105 (1985) 177-183.

  2. Drabent, R., Wieczorek, Z., Bryl, K., “Changes of the spectral properties of 10-dodecyliso-alloxasine under of a binary solvent”, Studia Biophysica, 115 (1986) 29-37.

  3. Wieczorek, Z., Drabent, R., “Unusual properties of amphiflavins in a binary solvent”, Spectroscopy Letters, 23 (1990) 13-27.

  4. Wieczorek, Z., Darżynkiewicz, E., Stępiński, J., Lönnberg, H., “Fluorescence studies on P1 ,P3 - dinucleoside triphosphates related to mRNA cap: acidity and intramolecular stacking", Collect. Czech. Chem. Commun., 55 (1990), 2765-2768.

  5. Wieczorek, Z., Drabent, R., “Spectral properties of amphiflavins in polymer matrices”, Spectroscopy Letters, 24 (1991) 193-207.

  6. Wieczorek, J., Wieczorek, Z., Smoczyński, S.S., “Badania modelowe mleka zawierającego substancje hamujące”, Roczniki PZH, XLIV, nr 4, (1993) 387-394. 

  7. Wieczorek, Z., Darżynkiewicz, E., Stępiński, J., Lönnberg, H., “Association of nucleosides and their 5'-monophosphates with a tryptophan containing tripeptide, Trp -Leu-Glu: The source of an overestimation by fluorescence spectroscopy”, Biophysical Chemistry, 47 (1993), 233-240. 

  8. Bojarska, E., Darżynkiewicz, E., Wieczorek, Z., Czochralska, B., “Electrochemical  and  spectroscopic  study  on  redox transformations  of 7-methylguanine analog of coenzyme NAD+”, Bioelectrochemistry and Bioenergetics, 33 (1994) 181-190.

  9. Stępiński, J., Bretner, M., Jankowska, M., Felczak, K., Stolarski, R., Wieczorek, Z., Cai, A-L., Rhoads, R.E., Temeriusz, A., Haber, D., Darżynkiewicz, E., “Synthesis and properties of P1,P2-, P1,P3-, and P1,P4-dinucleoside di-, tri- and tetraphosphate mRNA 5’-cap analogues”, Nucleosides & Nucleotides, 14 (3-5), (1995) 717-721. 

  10. Chlebicka, L., Wieczorek, Z., Stolarski, R., Stępiński, J., Darżynkiewicz, E., Shugar, D., “Synthesis and properties of mRNA 5’-cap analogues with 7-methylguanine replaced by benzimidazole or 3-methyl-benzimidazole”, Nucleosides & Nucleotides, 14 (3-5), (1995) 771-775.

  11. Wieczorek, Z., Stępiński, J., Jankowska, M., Lönnberg, H., “Fluorescence and absorption spectroscopic properties of RNA 5'-cap analogues derived from 7-methyl-, N2,7-dimethyl-and N2,N2,7-trimethyl-guanosine”, Journal of Photochemistry and Photobiology B: Biology, 28 (1995) 57-63.

  12. Wieczorek, J., Wieczorek, Z., Smoczyński, S.S., “Changes in size of casein micelles caused by addition of cleaning agent components”, Netherlands Milk and Dairy Journal, 50 (1996) 53-59.

  13. Stolarski, R., Zdanowski, K., Chlebicka, L., Wieczorek, Z., Sitek, A., Stępiński, J., Jankowska, M., Mattinen, J., Temeriusz, A., Darżynkiewicz, E., “Inter- and intramolecular stacking of mRNA cap-analogues - relevance to initiation of translation”, Collect. Czech. Chem. Commun., 61 (1996), S217-S221.

  14. Jankowska, M., Stępiński, J., Stolarski, R., Wieczorek, Z., Temeriusz, A., Haber, D., Darżynkiewicz, E., “1H NMR and fluorescence studies of new mRNA 5’-cap analogues”, Collect. Czech. Chem. Commun., 61 (1996), S197-S202.

  15. Wieczorek, J., Wieczorek, Z., Wapniewska, I., Górecki, R.J., Smoczyński, S.S., “Badania nad kumulacją antracenu w komórkach marchwi otrzymanych in vitro” w: “Zastosowanie kultur in vitro w fizjologii roślin”, ed.: Dubert, F., Skoczkowski, A., PAN, Kraków 1997, 241-244.

  16. Wieczorek, J., Wieczorek, Z., Wapniewska, I., Górecki, R.J., Smoczyński, S.S., “Studies on anthracene accumulation in carrot cells cultured in vitro”, Acta Physiologiae Plantarum, 19 (1997) 247.

  17. Wieczorek, Z., Zdanowski, K., Chlebicka, L., Stepinski, J., Jankowska, M., Kierdaszuk, B., Temeriusz, A., Darzynkiewicz, E., Stolarski, R., “Fluorescence and NMR studies of intramolecular stacking of mRNA cap-analogues”, Biochimica et Biophysica Acta,  1354 (1997) 145-152.

  18. Wieczorek, Z., Darzynkiewicz, E., Lönnberg, H., “A fluorescence spectroscopic study on the binding of mRNA 5’-cap-analogs to human translation initiation factor eIF4E: a critical evaluation of the sources of error”, Journal of Photochemistry and Photobiology B: Biology 43 (1998) 158-163.

  19. Wieczorek, Z., Darzynkiewicz, E., Kuusela, S., Lönnberg, H., “The Cu2+-promoted cleavage of mRNA 5’-cap analogs: a kinetic study with P1-(7-methylguanosin-5’-yl) P3-(nucleosid-5’-yl) triphosphates and P1-(7-methylguanosin-5’-yl) P4-(guanosin-5’-yl) tetraphosphate”, Nucleosides & Nucleotides, 18 (1999) 11-21.

  20. Wieczorek, Z., Chlebicka, L., Niedźwiecka-Kornaś, A., Jankowska, M., Kiraga, K., Stępiński, J., Dadlez, M., Drabent, R., Darżynkiewicz, E., Stolarski, R.,  “Fluorescence  studies  on  association  of  human translation initiation  factor  eIF4E  with mRNA cap-analogues”, Zeitschrift für Naturforschung 54c (1999) 278-284.

  21. Niedźwiedzka-Kornaś, A., Przedmojski, R., Balaspiri, L., Wieczorek, Z., Stępiński, J., Jankowska, M., Lönnberg, H., Darżynkiewicz, E., Stolarski, R., “Studies on association of mRNA cap – analogues with a synthetic dodecapeptide DGIEPMWEDEKN”, Nucleosides & Nucleotides 18 (1999) 1105-1106.

  22. Bojarska, E., Kraciuk, R., Wierzchowski, J., Wieczorek, Z., Stępiński, J., Jankowska, M., Starzyńska, E., Guranowski, A., Darżynkiewicz, E., “Hydrolisis of some mRNA 5’-cap analogs catalyzed by the human Fhit protein and Lupin ApppA hydrolases”, Nucleosides & Nucleotides, 18 (1999) 1125-1126.

  23. Niedźwiecka-Kornaś, A., Chlebicka, L., Stępiński, J., Jankowska-Anyszka, M., Wieczorek, Z., Darżynkiewicz, E., Rhoads, R., Stolarski, R., “Spectroscopic studies on association of mRNA cap-analogues with human translation factor eIF4E. From modeling of interactions to inhibitory properties”, Collection Syposium Series 2 (1999), 214-218.

  24. Wieczorek, J., Wieczorek, Z., Olszewski, J., Bałdyga, B., Smoczyńska, K., Smoczyński, S., ”Effect of high anthracene concentration in the soil on its accumulation and growth of pea plants”, Natural Sciences, No 8 (2001) 135-143.

  25. Wieczorek, J.K., Wieczorek, Z.J., Smoczyński, S.S., „Akumulacja antracenu w wybranych roślinach użytkowych”, w: „Technologia żywności a oczekiwania konsumentów” pod redakcją T. Habera i H. Porzucek, Warszawa 2001, 5 str. na CD, ISBN 83-915774-0-6.

  26. Wieczorek, J., Czyrska, R., Bałdyga, B., Wieczorek, Z., Smoczyńska, K., ”Zawartość chlorowanych węglowodorów aromatycznych w ziarnach kawy”, Roczniki PZH 53 NR 2 (2002) 135-140.

  27. Wieczorek, J., Mozolewski, W., Smoczyńska, K., Wieczorek, Z., “Występowanie wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych (WWA) w naparach kawy naturalnej, zbożowej i kakao”, Roczniki PZH 53 NR 3, (2002) 231-236.

  28. Stachelska, A., Wieczorek, Z., Ruszczynska, K., Stolarski, R., Pietrzak, M., Lamphear, B.J., Rhoads, R.E., Darzynkiewicz, E., Jankowska-Anyszka, M., Interaction of three Caenorhabditis elegans isoforms of translation initiation factor eIF4E with mono- and trimethylated mRNA 5´ cap analogues, Acta Biochimica Polonica, 49 No. 3 (2002) 671-682.

  29. Pietrzak, M., Wieczorek, Z., Stachelska, A., Darzynkiewicz, Z., “Interactions of chlorophyllin with acridine orange, quinacrine mustard and doxorubicin analyzed by light absorption and fluorescence spectroscopy”, Biophysical Chemistry 104/1 (2003) 305 – 313.

  30. Wieczorek, J.K., Wieczorek, Z.J., “Effect of low concentration of antracene applied by the plant by foliar deposition on Raphanus sativus growth”, Acta Physiologiae Plantarum, 25 (No.3, supplement) (2003) 127-128.

  31. Wieczorek, J., Wieczorek, Z., Olszewski, J., „Wrażliwość rzodkiewki (Raphanus sativus L.) i sałaty (Lactuca sativa L.) na niskie stężenia antracenu podawanego dolistnie”, Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych 496 (2004) 527-536.

  32. Bałdyga, B., Wieczorek, J., Smoczyński, S., Wieczorek, Z., Smoczyńska, K., „Pea plant response to anthracene present in soil”, Polish Journal of Environmental Studies14 No. 4 (2005) 397-401.

  33. Wieczorek, J.K., Skibniewska, K.A., Wieczorek, Z.J., „Pozostałości wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych i insektycydów chloroorganicznych w ziarnie pszenicy i jęczmienia”, Bromatologia i Chemia Toksykologiczna XXXVIII Nr 1 (2005) 59-65.

  34. Wieczorek, J., Wieczorek, Z., Bieniaszewski, T., „Cadmium and lead content in cereal grain and soil from cropland adjacent to roadways”, Polish Journal of Environmental Studies 14 No. 4 (2005) 535-540.

  35. Stachelska A., Wieczorek Z., “Alkaline hydrolysis of the imidazole moiety in the dinucleotide cap analogs – is the stacking interaction importanat?”, Collection Syposium Series 7 (2005), 475-477.

  36. Stachelska A., Wieczorek Z., Stępiński J., Jankowska-Anyszka M., Lönnberg, H., Darżynkiewicz E., Kinetics of the imidazolium ring-opening of mRNA 5´-cap analogs in aqueous alkali, Collect. Czech. Chem. Commun., 71 No.4 (2006) 567-578.

  37. Wieczorek J., Krzebietke S., Sienkiewicz S., Wieczorek Z., Wpływ dolistnego i doglebowego podawania antracenu na wzrost i plonowanie łubinu żółtego (Lupinus luteus L.),  Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych 509 (2006) 239-244.

  38. Wieczorek J., Wieczorek Z., Mozolewski W., Can Bee Honey Serve as an Environmental Marker? Polish Journal of Environmental Studies 15, No. 2A (2006) 203-207.

  39. Wieczorek J.K., Wieczorek Z.J., Sienkiewicz S., Anthracene Induced Modifications in the Growth of Yellow Lupine, Lupinus Luteus L., and in Concentration of Some Mineral Components, Fresenius Environmental Bulletin 15, No. 7, (2006) 670-674.

  40. Pietrzak M., Wieczorek Z., Wieczorek J., Darżynkiewicz Z., The “interceptor” properties of chlorophyllin measured within the three-component system: intercalator-DNA- chlorophyllin, Biophysical Chemistry, 123, (2006) 11-19.

  41. Wieczorek J., Wieczorek Z., Phytotoxicity and accumulation of anthracene applied to the foliage and sandy substrate in lettuce and radish plants.  Ecotoxicology and Environmental Safety, 66, (2007) 369-377.

  42. Pietrzak M., Halicka H.D., Wieczorek Z., WieczorekJ., Darzynkiewicz Z., Attenuation of acridine mutagen ICR-191 — DNA interactions and DNA damage by the mutagen interceptor chlorophyllin, Biophysical Chemistry, 135, (2008) 69-75.

  43. Osowski A., Pietrzak M., Wieczorek Z., Wieczorek J., Natural Compounds in the Human Diet and their Ability to Bind Mutagens Prevents DNA-Mutagen Intercalation, Journal of Toxicology and Environmental Health, Part A, 73: 1141–1149, 2010.

  44. Wieczorek J.,  Pietrzak M., Osowski A.,  Wieczorek Z., Determination of Lead, Cadmium, and Persistent Organic Pollutants in Wild and Orchard-Farm-Grown Fruit in Northeastern Poland, Journal of Toxicology and Environmental Health, Part A, 73: 1236–1243, 2010.

  45. Stachelska-Wierzchowska A., Wieczorek Z., Hydrolysis of 5',5'-Tri-or Tetraphosphate-mRNA 5'-cap Analogos Promoted by Cu2+ or Zn2+ Metal Ions, Nucleosides, Nucleotides & Nucleic Acids, 30 (2): 135-148, 2011.

  46. Wieczorek J., Wieczorek Z., Mozolewski W., Pomianowski J., Wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne w pyle  PM10, Inżynieria i Aparatura Chemiczna 50 (42), Nr 2, 26-27, 2011.

  47. Wieczorek J., Wieczorek Z., Pobranie wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych z żywnością, Bromatologia i Chemia Toksykologiczna, Tom XLIV (3), 725-731, 2011.

  48. Stachelska-Wierzchowska A., Wieczorek Z., Wierzchowski J., The Hydrolysis o 5'-cap Dinucleotide Analogs: Catalysis by Bi and Terpyridine Complexes of Cu2+ or Zn2+ Ions, Nucleosides, Nucleotides & Nucleic Acids, 31:1, 61-71, 2012.

     

Promotorstwo prac doktorskich.

Pietrzak M., Oddziaływania chlorofiliny z wybranymi interkalatorami DNA, 2005, Wydział Biologii UWM.

Stachelska-Wierzchowska A., Kinetyka i mechanizm hydrolizy analogów 5'-końca mRNA, 2009, Wydział Biologiczno-Chemiczny Uniwersytetu w Białymstoku.

Skrypty i podręczniki.

Drabent, R., Machholc, Z., Siódmiak, J., Wieczorek, Z., Ćwiczenia laboratoryjne z fizyki, Wydawnictwo UWM, Olsztyn 2003.
Nowa strona 2