Atramenty sympatyczne

Atramenty sympatyczne

Wersja I

Odczynniki:
mleko, sok z cytryny (lub ocet), roztwór chlorku kobaltu(II) (CoCl₂)
Wykonanie:
Na kartce papieru napisać lub narysować coś za pomocą mleka, soku z cytryny lub roztworu chlorku kobaltu(II).
Wysuszyć kartkę, a następnie ogrzać nad palnikiem.

Jak wytłumaczyć obserwowane zmiany zabarwienia w przypadku każdej ze stosowanych w doświadczeniu substancji?

W wodnym roztworze chlorku kobaltu ustala się stan równowagi pomiędzy jonami chlorkowymi, mogącymi wchodzic w sferę koordynacji jonu kobaltu, a cząsteczkami wody tworzącymi hydrat, również będący kompleksem:

Reakcja hydratacji jest procesem egzotermicznym, więc podwyższenie temperatury powoduje przesuwanie stanu równowagi powyższej reakcji w lewo. Proces ten można śledzić obserwując zmianę barwy roztworu z różowej na niebieską.

Bibuła nasycona solami kobaltu może służyć jako chemiczny higrometr.

Pismo sympatyczne

Wersja II*
Sprzęt: spryskiwacz do kwiatów, dwa pędzelki, duże kartki papieru.
Odczynniki:

roztwór chlorku żelaza(III) (FeCl) sporządzony przez rozpuszczenie ok. 10g tej soli w 200 ml wody,

roztwór rodanku potasu (KSCN) sporządzony przez rozpuszczenie ok. 2g tej soli w 200 ml wody,

roztwór sześciocyjanożelazianu(II) potasu (K₄[Fe(CN)₆]) sporządzony przez rozpuszczenie ok. 5g tej soli w 200 ml wody.

Wykonanie:
Roztwór chlorku żelaza(III) umieszczamy we spryskiwaczu. Roztworami rodanku potasu i sześciocyjanożalazianu(II) potasu malujemy za pomocą pędzli rysunki lub napisy (UWAGA! Nie pomylić pędzli). Papier pozostawiamy do wyschnięcia, po czym spryskujemy kartki roztworem chlorku żelaza(III).

* na podstawie (Roesky i Mockel)

stankor@uwm.edu.pl