prof.dr hab. Wojciech Budzyński

Jęczmień ma niski współczynnik transpiracji (350) i uważany jest za gatunek najbardziej kserofityczny ze zbóż. Zapotrzebowanie na wodę opadową jest większe na glebach słabszych, mniejsze na zwięzłych. Przy wczesnym siewie zapotrzebowanie jęczmienia browarnego w kwietniu na wodę (stadium wschodów i trzech liści) wynosi około 10 mm / dekadę. W okresie krytycznym tj. w fazie strzelania w źdźbło i kwitnienia optimum opadów rośnie do 20 – 23 mm / dekadę przy bardzo wysokiej wartości plonotwórczej wody w tym okresie. Dłuższe posuchy atmosferyczne w okresie około kłoszeniowym powodują istotny spadek plonu i zmniejszenie dorodności ziarna. W fazie dojrzałości mlecznej, w której następuje intensywny przyrost suchej masy ziarna (przy wyraźnie przesuszonej już glebie w lipcu), jęczmień potrzebuje 26 – 28 mm opadów na dekadę. Wartość plonotwórcza opadów jest już wtedy mniejsza niż we wcześniejszych fazach.

Jęczmień browarny w początkowych fazach rozwoju wykazuje znaczną wrażliwość na niską temperaturę, chociaż ma duże możliwości adaptacyjne, co wyraża się zdolnością regeneracji z węzła krzewienia, nawet po dużych przymrozkach. Optymalna temperatura dla plonu w okresie wschodów wynosi 5 – 7 oC i roonie do około 8 oC w fazie listnienia i krzewienia. Temperatura taka sprzyja krzewieniu produktywnemu. W fazie strzelania w źdźbło optimum termiczne wynosi 12 – 15 oC, a więc jest niższe od najczęściej występującego w naturze. Wymagania termiczne po kłoszeniu rosną do około 16,5 oC. Zmiany temperatury w okresie od kłoszenia do dojrzałości woskowej najsilniej oddziaływają na plon, bowiem występująca w tym okresie temperatura jest wyższa od pożądanej.

Najwyższe plony jęczmienia browarnego uzyskuje się na glebach kompleksów pszennych. Kompleks pszenny wadliwy ustępuje w produktywności ziarna tylko o 2 – 4 % w stosunku do kompleksu pszennego bardzo dobrego. Gleby pszenne buforują niekorzystny wpływ suszy. Wysoki plon ziarna uzyskuje się również na kompleksie żytnim bardzo dobrym. Kompleks 5 (żytni dobry) nie powinien być przeznaczony pod jęczmień browarny, bowiem plony ziarna są niższe o 11 – 15%, a w lata posuszne ziarno nie trzyma parametrów celności i wyrównania. Podkreślamy, że zależność między jakością gleby, a plonowaniem jęczmienia browarnego nie jest bezwarunkowa, lecz modyfikowana głównie przez przebieg pogody, a zwłaszcza sumę i rozkład opadów. W szerszym kontekście – również przez postęp agrotechniczny, mierzony w szczególności kulturą gleby. Jej wymiernym wyróżnikiem jest odczyn gleby. Jęczmień jest bowiem zbożem o największych wymaganiach odnośnie pH. Spadek plonu na glebach o niskim odczynie może także wynikać z dużej wrażliwości jęczmienia na nadmiar wolnych jonów glinu, a także manganu. Często określa się więc, że dla jęczmienia mniejsze znaczenie ma typ gleby niż jej kultura.

Strony WWW projektu Eurequa zostały przygotowane przez Annę Bieńkowską i Roberta d'Aystetten