Menu roku 2010:

 

Collegium Copernicanum czyli olsztyńska kawiarnia naukowa

Nowi chruścikowi doktorzy

Dzień otwartych drzwi

Ewolucyjne inspiracje

Filozofia przyrody w Kazimierzu Dolnym

Hiszpańskie podróże w poszukiwaniu innowacji

 

 

 

do góry

Collegium Copernicanum czyli olsztyńska kawiarnia naukowa

 

Kameralne spotkania z nauką klubu profesorów Collegium Copernicanum jest jedną z nielicznych kawiarni naukowych w Polsce i jedyna w regionie Warmii i Mazur. Olsztyńska kawiarnia naukowa w dużym stopniu wykorzystuje także internetowe formy komunikacji z odbiorcami.

Kameralne spotkania z nauką to forma wykładów i dyskusji naukowych, realizowanych w niecodziennych warunkach kawiarni lub wycieczki terenowej, uzupełnianych internetowym blogiem oraz audycjami radiowymi. Jest to pokazywanie nauki jako ciekawej i atrakcyjnej formy aktywności intelektualnej i twórczej. Jest nowatorską formą realizowania idei uniwersytetu otwartego i dostępnego dla wszystkich.

W kawiarni naukowej odbywają się kameralne spotkania z naukowcami oraz dyskusja wokół tematów naukowych i popularnonaukowych, realizowane w swobodnej atmosferze. Spotkania odbywają się w kawiarniach na terenie miasteczka akademickiego, olsztyńskiej starówki i śródmieścia a także w formie wyjazdowej w różnych miejscowościach Warmii i Mazur. Uzupełnieniem spotkań są krótkie artykuły i zapowiedzi zamieszczane na blogu (http://copernicanum.blogspot.com), gazetach internetowych (np. Olsztyn24, Newsbar Olsztyn), w „aktualnościach” na stronie Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego (www.uwm.edu.pl)  oraz w prasie regionalnej i lokalnej.  Niektóre tematy w formie wywiadów i dyskusji pojawiają się na falach lokalnych i regionalnych rozgłośni radiowych (Radio UWM FM, Radio Olsztyn, Radio ESKA, Rado Planeta itd.). Krótkie relacje dostępne są w filmikach wideo na YouTube.

Głównym celem kameralnych spotkań (kawiarnia naukowa) jest popularyzacja olsztyńskiej nauki w jej wszechstronnym wymiarze i interdyscyplinarnym charakterze. W przystępnej formie nawet trudne zagadnienia naukowe i nawiązujące do współczesnych problemów przedstawiane są społeczności lokalnej oraz młodzieży. Celem dodatkowym jest zwiększenie atrakcyjności turystycznej Olsztyna i zbliżenie środowiska akademickiego z szerokimi kręgami społeczności lokalnej oraz zbliżenie olsztyńskich naukowców z dziennikarzami i mediami.

Spotkania odbywają się w konwencji dyskusji nad wcześniej zaproponowanym tematem oraz jako spotkania z konkretną osobą. W roli głównego gościa zapraszane są osoby z dorobkiem naukowym oraz stopniami i tytułami naukowymi a także osoby spoza środowiska akademickiego. Poza naukowcami z Olsztyna w spotkaniach uczestniczą czasem także osoby z innych ośrodków akademickich Polski oraz z innych krajów. Spotkania i dyskusje prowadzą osoby z dużym doświadczeniem dydaktycznym i naukowym lub dziennikarskim. Obecnie odbywa się średnio jedno spotkanie w tygodniu, w którym uczestniczy 5-18 osób oraz emitowana jest średnio jedna audycja radiowa w miesiącu.

Klub profesorów Collegium Copernicanum jako grupa nieformalna nie otrzymuje żadnego wsparcia finansowego. Wszystkie działania odbywają się w ramach wolontariatu lub finansowane są indywidualnie przez uczestników. Nasze motto: „bogaty jest ten, kto ma dużo pieniędzy, bogatszy – kto niewiele potrzebuje, najbogatszy ten kto wiele daje”.

Kameralne spotkania z nauką to promocja regionu

Kawiarnia naukowa to także promocja nauki olsztyńskiej, poprzez udostępnienia dziennikarzom nowych tematów, ciekawych i aktualnych badań, ułatwianie kontaktu z naukowcami. Interdyscyplinarny charakter spotkań nawiązuje do Mikołaja Kopernika, co obecnie mieści się znakomicie w strategii promocyjne Olsztyna i regionu (Kopernik Warmiakiem). Także w nazwie „Collegium Copernicanum” aspekt ten jest silnie zaakcentowany.

Spotkania z naukowcami w przestrzeni publicznej to promocja Olsztyna i regionu poprzez pokazywanie dodatkowej atrakcji turystycznej: w olsztyńskich (i nie tylko olsztyńskich) kawiarniach spotkać można dyskutujących naukowców. Olsztyn i Warmia może być postrzegana jako miejsca przyjazne do pracy twórczej – a taką jest praca naukowa.

W realizacji głównego pomysłu wykorzystane są nowoczesne środki przekazu społecznego takich jak Internet oraz gazety elektroniczne i radio, co umożliwia dotarcie z informacjami i działaniami do szerokiego kręgu odbiorcy, w tym poza województwem a także za granicą (wskazują na to statystyki blogu).

 

Collegium Copernicanum

Nieformalne spotkania poza salą wykładową to nawiązanie do wielowiekowej tradycji i realizacja idei uniwersytetu jako wspólnoty uczących i nauczanych. To także nawiązanie do idei uniwersytetu otwartego, idei kształcenia ustawicznego oraz e-learningu.

Dlaczego Kopernik w nazwie Collegium? Z dwóch powodów, po pierwsze jest związany z Olsztynem i regionem, po drugie jako wszechstronny naukowiec dobrze ilustruje ideę interdyscyplinarności. Mikołaj Kopernik to wszechstronny naukowiec, łączący badania przyrodnicze z medycyną, ekonomią itd. jak i sprawny organizator i zarządca.

Od kilku lat Klub Profesorów Collegium Copernicanum funkcjonuje jako grupa nieformalna. Zbyt dużo jest różnych „martwych towarzystw” z nauką w nazwie, które w zasadzie nic nie robią, a jedynie „istnieją”, ze stanowiskami, funkcjami i biurokratyczną celebrą. Nam o wiele bardziej zależy na autentyczności i dyskusji. Ciekawość świata i umiłowanie mądrości dostępne są dla wszystkich. W nieformalnych spotkaniach – otwartych na studentów i „ludzi z miasta” - nawiązujemy do dawnego, akademickiego Lwowa. Czy Olsztyn jest w pełni miastem uniwersyteckim? Dzięki nieformalności o wiele łatwiej do nas dołączyć każdemu (nie trzeba wypełniać deklaracji, czytać statutu, opłacać składek) i łatwiej o decentralizację, indywidualizm i niezależne inicjatywy. Bo taka jest nauka w swej istocie.

Jesteśmy naukowcami z Olsztyna, ale nie chcemy się ograniczać tylko do Olsztyna. Olsztyn to nasze miasto, to przestrzeń w której tworzymy, miejsce naszej inspiracji i miejsce codziennej pracy. Olsztyn to miasto uniwersyteckie ale czy można spotkać profesora w olsztyńskiej kawiarni (galerii, na wernisażu), z dala od sali wykładowej i laboratorium? Czy można w kawiarni prowadzić uczone rozmowy? Czy przestrzeń Starówki jest miejscem spotkania i okazją do dialogu przygodnego człowieka z ulicy z naukowcem? Czy można w kawiarni lub pubie prowadzić rozmowy o nauce, filozofii i sztuce? Uważamy, że na te pytania można odpowiedzieć pozytywnie. Bowiem najważniejszy przyrząd do prowadzenia badań – rozum – naukowiec ma zawsze ze sobą.

Najczęściej nasze spotkania obywają się w czwartki. To aluzja do obiadów czwartkowych i mecenatu dla nauki i sztuki. Poprzez spotkania w kawiarniach i innych miejscach publicznych chcemy stworzyć życzliwą i swobodną przestrzeń do kameralnych spotkań z naukowcami i artystami tworzącymi w Olsztynie. Chcemy zmniejszyć dystans i ułatwić spotkanie studenta z profesorem oraz „zwykłego człowieka” z naukowcem, twórcą. Spotkania najczęściej mają charakter interdyscyplinarny.

Wiedza rodzi się w głowie, a tę naukowiec ma zawsze ze sobą, niezależnie od miejsca pobytu. Nauka od zawsze toczyła się "w kawiarni". W świecie antycznym były to gaje oliwne. A z kawiarni warto wspomnieć o Lwowie i słynnym polskim matematyku – Stefanie Banachu. We lwowskiej kawiarni rodziła się polska szkoła matematyków. Dzięki nim mamy obecnie w Polsce wspaniałych informatyków, a wcześniej to właśnie Polacy złamali szyfr Enigmy. Lwowscy matematycy mieli swoją "książkę-zeszyt", w której wpisywali pomysły, rodzące się w czasie kawiarnianych dyskusji, do późniejszego rozwinięcie. My część dyskusji zamieszczamy na blogu, ale także w formie zdjęć i krótkich filmików dostępnych w Internecie. We współpracy z rozgłośniami radiowymi dyskutujemy także „w eterze”.

Nauka to przede wszystkim proces poznawania, rodzący się w dyskusji. Kiedyś wiele rozmów odbywało się w trakcie spacerów. Podróż jest nie tylko przemieszczaniem się ale i intelektualnym poszukiwaniem, oderwaniem od codziennego gwaru.  A uniwersytet to wspólnota uczących i nauczanych. W naszym klimacie nie ma gajów oliwnych, gdzież więc spotykać się na swobodnych i inspirujących rozmowach? Spotkania w kawiarniach Starego Miasta to tylko inna forma dyskusji naukowych. Kortowo nie powinno być gettem dla naukowców, których odwiedza się jak osobliwe zwierzęta w ZOO z okazji inauguracji roku akademickiego, ukończonych inwestycji, dni otwartych czy inny okazjonalnych uroczystości. A skoro nie chce czasem Mahomet przyjść do góry, to góra przychodzić chce do Mahometa. Współczesny świat przesiąknięty jest nauką jako procesem poznawania.

Chcielibyśmy, aby te nieformalne spotkania były okazją zarówno dla studentów, "szarych obywateli" jak i dziennikarzy, którzy poszukują ciekawych tematów. Stół jest miejscem przyjaznym do spotkań, przy herbacie, kawie, winie. I do toczenia różnorodnych rozmów, także między naukowcami. Nazwa "sympozjum" wywodzi się z greckich słów "syn" - wspólny, i "posis" - picie. Dawniej dyskusje odbywały się podczas uczty, posiłku. Zwłaszcza na dworach u arystokratów, monarchów. Umyślnie wybraliśmy czwartki. W XXI wieku, epoce gospodarki opartej na wiedzy, każdy z nas może poczuć się "takim arystokratą", może czuć się zaproszonym na ucztę intelektualną i nie być naukowo wyalienowanym.

A jeśli się uda, to Olsztyn zacznie się kojarzyć z bardzo ciekawym miejscem, gdzie w kawiarniach Starego Miasta, oprócz zabytków w naturalnych warunkach spotkać można będzie naukowca. Niech to będzie namiastka spotkania z Mikołajem Kopernikiem. Tak, przy okazji, chcemy wzbogacić atrakcyjność turystyczną Olsztyna. Bo moim zdaniem Olsztyn to miasto magiczne, to miasto ciekawe i wiele interesujących rzeczy się tu dzieje. Zarówno pod względem artystycznym jak i ... naukowym.

Koncepcja kawiarnianych spotkań (kawiarni naukowej) powstawała przez wiele lat, na bazie naszych doświadczeń w różnych projektach, np. takich jak „Z Uniwersytetem na Ty”, działaniach studenckich kół naukowych czy „Lato z Gazetą”. „Ekortowo”, interdyscyplinarnych konferencji naukowych, realizowanych wspólnie ze studentami.  Kontakt studentów różnych kierunków w czasie realizacji konkretnego przedsięwzięcia jest bardzo owocny z dydaktycznego punktu widzenia. Studenci uczą się pracy w zespole oraz wzajemnie uzupełniają się swoją wiedzą i doświadczeniem. Chcemy także wzorować się na ogólnopolskim Collegium Invisibile, adresowanym do studentów nauk humanistycznych i ekonomicznych. Celem dodatkowym jest włączenie kształcenia poprzez projekty w grupach różnowydziałowych i różnowiekowych oraz stworzenie swoistego „koła” międzywydziałowego czy możliwości otwartych i interdyscyplinarnych studiów międzywydziałowych.

 

Historia powstania

Nasze spotkania rozpoczęły się już w 2000 r. Po dłuższej przerwie regularne spotkania rozpoczęły się wraz z przygotowaniami do VI Olsztyński Dni Nauki oraz Europejskiej Nocy Naukowców we wrześniu 2008. Wtedy też powstała pierwsza internetowa wersja "kawiarenki". Bardziej oficjalne otwarcie kawiarenki naukowej (kameralne spotkania z nauką) na olsztyńskiej Starówce odbyło się 8 stycznia 2009 r. Regularne spotkania kameralne z nauką były nową koncepcją i nową propozycją do programu Olsztyńskich Dni Nauki – szerszego i bardziej długotrwałego wyjścia „do miasta” z dyskusjami naukowymi i obecnością naukowców poza miasteczkiem akademickim. Było to kilka miesięcy regularnych spotkań, z licznymi postronnymi głosami (zwłaszcza na początku) „to się nie uda”. Dzięki wytrwałości i pracy jednak się udało. Ale ciągle jest nas za mało!

W ostatnim roku udało się stworzyć nową stronę, samodzielną, w formie bloga (ponad 140 wpisów ze zdjęciami w ciągu roku) . Teraz nie musimy się martwić, że w ramach nowej strony Olsztyńskich Dni Nauki blogi naukowe i informacje o kawiarence naukowej, „utoną” pod zwałami nowych wersji i różnych adresów. Dzięki stałemu adresowi internetowemu łatwiej nas odszukać i utrzymać kontakt z „bywalcami”.

W ciągu tych kilku miesięcy udało się zwrócić uwagę, że dociekania naukowe i filozoficzne są piękne, ciekawe i przystępne dla wielu. Udało się pokazać – także za pośrednictwem mediów – wiele nowych tematów i wiele nowych „nieznanych” nazwisk spośród kortowskich naukowców. Udało się pokazać, że nauka jest piękna! A tu, w Olsztynie można się z tym pięknem i pasją naukowców spotkać.

W naszych spotkaniach nastawieni jesteśmy na kameralność a nie masowość i tłumy. W spotkaniach uczestniczyło od 3 do 20 osób. W tak małym gronie dużo łatwiej aktywnie włączyć się do rozmowy oraz zadać pytanie. Nie szukamy widzów i poklasku ale autentycznej rozmowy i interdyscyplinarnego dialogu. Naszym motorem jest ciekawość świata i pokorna otwartość na innych.

W ogólnopolskich mediach ciągle prawie całkowicie brak informacji z akademickiego Olsztyna, tak jakby nic wartościowego się tu nie działo. Chcemy to zmienić. Udało się na stałe wprowadzić i wypełnić informacjami stałe działu „nauka” na dwu portalach-gazetach elektronicznych Olsztyna. Udało się zrealizować wiele audycji radiowych w tym regularne, comiesięczne audycje na falach Radia Planeta FM.

 

Plany na przyszłość?

Co się nie udało (jeszcze!)? Ciągle nas uczestniczących naukowców jest za mało. Stanowczo zbyt mało przychodzi na spotkania studentów. Chcielibyśmy, aby była to wielotorowa i „rozproszona”, zdecentralizowana inicjatywa, mająca wielu „liderów”. Część osób pojawiało się jak meteory, aby tylko „zabłysnąć”, bardziej szukając publiczności i oklasków niż wytrwałej pracy „u podstaw”. Brakuje intensywniejszych dyskusji na naszym blogu (tylko nieliczne komentarze). Ale zbyt mocno o to nie będziemy zabiegali, przecież zależy nam na bezpośrednich rozmowach, zależy nam na kameralnym, otwartym dyskutowaniu.

Nie udało się jeszcze stworzyć zintegrowanego portalu „Olsztyn naukowy” (brak chętnych w ratuszu, urzędzie marszałkowskim, itd.). Ale jesteśmy bliżej tego celu. Nasz blog się rozrasta a w prawym menu przybywa „blogujących laboratoriów” i towarzystw naukowych. Dalej będziemy pokazywali, że nauka jest „newsogenerowalna”, potrzeba tylko opowiadania o tajemnicach świata językiem przystępnym i zrozumiały. To jest bardzo trudne, ale nie boimy się ani trudu ciężkiej pracy uczenia się, ani ambitnych wyzwań.

Plany na przyszłość? Chyba strona na Facebooku, szersza współpraca z rozgłośniami radiowymi i telewizyjnymi, tak aby powstawały cykle audycji popularnonaukowych, przedstawiających z pierwszej ręki problemy współczesnej nauki.

Zapraszamy pracowników naukowych Olsztyna do aktywnego współtworzenia kameralnych spotkań z nauką. Nie jesteśmy ograniczeni ani tematami ani miejscem. Gorąco zapraszamy studentów jak i mieszkańców Olsztyna, aby bezpośrednio lub za pośrednictwem komentarzy na naszym blogu wskazali interesujące ich tematy, o których chcieliby przy kawiarnianym stoliku podyskutować.

Mikołaj Kopernik oprócz odkrywania tajemnic układu słonecznego na co dzień zajmował się prozaicznym zarządzanie dobrami kapituły warmińskiej, z całą pewnością rozmawiał z przekupkami, ludźmi w drodze. Nie ubędzie i nam nic z akademickiego dostojeństwa, jeśli „z plebsem” dyskutować będziemy w olsztyńskich i wiejsko-prowincjonalnych kawiarniach.

 

Jeden z inicjatorów – Stanisław Czachorowski, za działalność kawiarenki naukowej otrzymał w 2008 r. specjalną nagrodę rektora UWM „w uznaniu zasług w promowaniu aktywności naukowej Uczelni”, a także dwukrotnie nominowany został przez olsztyńską redakcję Gazety Wyborczej do tytułu Olsztynianin Roku 2007 (w styczniu 2008 r.) oraz Olsztynianin Roku 2008 (w styczniu 2009 r.).

W 2010 r. Klub Profesorów Collegium Copernicanum w Olsztynie został nominowany w 6. edycji konkursu marszałka województwa na najlepszy produkt i usługę Warmii i Mazur, w kategorii usługi inne.

 

do góry

Nowi doktorzy „od chruścików”

W ostatnich miesiącach przybyło dwóch doktorów, specjalizujących się w badaniach nad Trichoptera. Dr Witold Szczepański (na zdjęciu, z promotorem) obronił swoją pracę doktorską na Wydziale Biologii UWM w Olsztynie, natomiast dr Edyta Buczyńska obroniła swoją pracę na UMCS w Lublinie. Skoro przybywa polskich trichopterologów, to i badań oraz z nich wynikających publikacji będzie więcej.

do góry

Dzień otwartych drzwi na UWM w Olsztynie

30 marca, 2010 r.

Otwarte drzwi UWM 2010

do góry

Ewolucyjne inspiracje zewnętrzne

Tematy ewolucyjne wciąż się pojawiają, zmuszając do ciągłego doczytywania i kolejnego przemyślenia.

do góry

Seminarium w Kazimierzu Dolnym

Pod koniec stycznia miałem przyjemność być w Kazimierzu Dolnym, gdzie na XI Międzyuczelnianym Seminarium Naukowym „Poznawanie Wszechświata – Teorie ewolucji kosmicznej, biologicznej i kulturowej” wygłosiłem referat pt. „Ewolucja biologiczna i ewolucja kulturowa - dwa aspekty tego samego zjawiska”. Była okazja zobaczyć Kazimierz w zimowej scenerii i pogłębić przemyślenia w zakresie filozofii przyrody. A nowe kontakty mam nadzieję, że zaowocują w przyszłości.

 

do góry

Wizyta studyjna w Hiszpanii

 

 

 

Na zaproszenie Warmińsko-Mazurskiej Agencji Rozwoju Regionalnego w styczniu uczestniczyłem w wizycie studyjnej w Hiszpanii, w regionie Murcji. Wyjazd zorganizowany został w ramach projektu „Regionalny System Wspierania Innowacji”. Niektóre refleksje wyjazdowe opisałem tutaj.

 

Więcej zdjęć z wyjazdu:

Czachorowski S., Murcja

 

do góry

 

 

Wydarzenia roku 2009

 

 

Starsze wiadomości (z lat ubiegłych)

 

Strona domowa  (Stanisława Czachorowskiego)